Page 68 - Tarih 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 11 32

4.ÜNİTE > Devrimler Çağında Değişen Devlet-Toplum İlişkileri
Kazanım 11.4.5: 1876-1913 arasında gerçekleştirilen darbelerin Osmanlı siyasi hayatı üzerindeki etkilerini değerlendirir.
a) 1876, 1909 ve 1913 darbelerinin aktörlerine, iç ve dış sebeplerine, gerçekleştirilme şekillerine ve sosyo-politik sonuçlarına değinilir.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi
Etkinlik İsmi SULTAN ABDÜLAZİZ VAKASI 20 dk.
Amacı 1876 Darbesi’nin siyasi hayattaki önemini değerlendirebilme. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki soruları metinden hareketle cevaplayınız.

30 Mayıs 1876 Sultan Abdülaziz Vakası bir ihtilal değildir. Alelade bir hükûmet darbesidir. 63
kişilik bir cuntanın eseridir. Bu 63 kişi, 300 harbiyeli ile iki tabur Türkçe anlamayan askeri padi-
şahın emriyle padişaha yardım edecekleri gerekçesiyle kandırmışlar ve bu iş için bir batarya ile
birkaç gemi kullanmışlardır. Darbede vatan ve millet namına hareket edildiği iddia edilmiş hatta
bu darbe, meşrutiyet ideolojisine dayandırılmıştır. Bu ortamı ve ideolojiyi hazırlayanlarsa Yeni
Osmanlılardır.
Yeni Osmanlılar, İstanbul’da darbeden on bir yıl önce 1865’te gizli bir dernek olarak kuruldu.
1867’de Sadrazam Ali Paşa, muhalefet yaptıkları için Yeni Osmanlıları dağıttı. En kuvvetli üyeler
Avrupa’ya sığınıp orada muhalefetlerine devam ettiler. Cunta, darbe için İngiltere’nin gizli fakat
kesin yardımını gördü. İngiltere’nin eli olduğunu bildiği için Rusya, darbeyi fena karşıladı. Avus-
turya-Macaristan, darbeden endişelendi. Almanya iyi karşılamadı. Fransa’da fikirler dağıldı.
Darbe, 93 Harbi felaketinin sebebi ve başlangıcı oldu. 93 felaketi bütün Türk hatta bütün İslam
tarihinin en büyük felaketlerinden biridir. Osmanlı Devleti’nin cihan dengesindeki ehemmiyeti
sarsıldı. Devlet yoksullaştı ve devletin kalkınması tökezlendi. Darbe, demokratik gelişmeyi uzun
yıllar geciktirdi. Sultan Abdülaziz, devletin ordu ve donanmasını kudretlendirdi. Demir yolları,
telgraf hatları, tersaneler ve fabrikalarla ülkeyi donattı. Eğitime ağırlık verdi. Sultan Abdülaziz
böylece devleti güçlendirerek dengeyi Osmanlı Devleti lehine bozabileceği duygusunu verdiği
için tepetaklak edildiği şüphesizdir.
Öztuna, Y. (1990). Bir Darbenin Anatomisi. İstanbul: Ötüken Yayınları.
(s.506-513’ten düzenlenmiştir.)

1. İhtilal ve darbe arasındaki farklar neler olabilir?

67