Page 167 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11 81

3. ÜNİTE > Şiir Kazanım A.1.9: Şiiri yorumlar.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi Şiirin Şifreleri 25 dk.

Amacı Şiirdeki iletileri, şiirle ilgili tespitlerini, eleştirilerini açıklayabilmek. Bireysel
Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz. Metinden hareketle soruları cevaplayınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)
Mehlika Sultan

Mehlika Sultan’a âşık yedi genç Gördüler: “Aynada bir gizli cihan..
Gece şehrin kapısından çıktı; Ufku çepçevre ölüm servileri...”
Mehlika Sultan’a âşık yedi genç Sandılar doğdu içinden bir an
Kara sevdâlı birer âşıktı. O, uzun gözlü, uzun saçlı peri.

Bir hayâlet gibi dünyâ güzeli Bu hazin yolcuların en küçüğü

Girdiğinden beri rü’yâlarına; Bir zaman baktı o vîran kuyuya.
Hepsi meshûr, o muammâ güzeli Ve neden sonra gümüş bir yüzüğü
Gittiler görmeye Kaf dağlarına. Parmağından sıyırıp attı suya.

Hepsi, sırtında abâ, günlerce Su çekilmiş gibi rü’yâ oldu!..

Gittiler içleri hicranla dolu; Erdiler yolculuğun son demine;
Her günün ufkunu sardıkça gece Bir hayâl âlemi peydâ oldu
Dediler: “Belki son akşamdır bu.” Göçtüler hep o hayâl âlemine.

Bu emel gurbetinin yoktur ucu; Mehlika Sultan’a âşık yedi genç,
Dâimâ yollar uzar, kalp üzülür; Seneler geçti, henüz gelmediler;
Ömrü oldukça yürür her yolcu, Mehlika Sultan’a âşık yedi genç

Varmadan menzile bir yerde ölür. Oradan gelmiyecekmiş dediler!..

Yahya Kemal Beyatlı, Kendi Gök Kubbemiz
Mehlika’nın kara sevdâlıları
Vardılar çıkrığı yok bir kuyuya,
Mehlika’nın kara sevdalıları

Baktılar korkulu gözlerle suya.
Kelime Dağarcığı:
abâ: Yünden yapılmış yakasız ve uzun üstlük. çıkrık: Kuyudan kovayı çekmeye yarayan ve el ile çevrilen araç. dem: Zaman, çağ.
emel: Gerçekleştirilmesi zamana bağlı istek. hazin: Hüzünlü. hicran: Ayrılığın neden olduğu onulmaz acı. Kaf dağları: Genel-
likle masallarda yer alan, dünyayı çevrelediğine inanılan, arkasında cinlerin, perilerin bulunduğu varsayılan, zümrütten hayalî
bir yer. menzil: Yolculukta dinlenmek amacıyla durulan veya konaklanan yer. meshur: Büyülenmiş. muamma: Anlaşılmayan,
bilinmeyen. peydâ olmak: Çıkmak, ortaya çıkmak.

1. a) Şiirdeki masal motifleri nelerdir? Açıklayınız.

165