Page 583 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11

CEVAP ANAHTARLARI
2. Metinde; obabaşı, köylüler ve çobanın Köroğlu’ndan yardım iste- Tarçın ise, kullandığı dil, üslup özellikleri ve yabancı kelimelerle
meleri, onu kurtarıcı olarak görmeleri, onun emrinde birlik olma (familya, eçhel…) daha eğitimli ancak korkak bir kişilik yapısına
istekleri, onların toplumsal konumları hakkında bizi bilgilendiri- sahiptir.
yor. Ayrıca Köroğlu ile konuşurken kullandıkları ifadeler, onların Olası Cevaplar: Ben eğer böyle bir oyunda rol alsaydım İbiş olmak
halktan insanlar olduğu kanaati veriyor. isterdim. Çünkü İbiş’in kendisiyle barışık, eğlenceli ve samimi bir
3. Olası Cevap: Köroğlu yiğit, sorumluluk sahibi bir savaşçı ancak yanı var.
günümüzde toplumları yönetmek için bu özelliklerden çok fazla- Tarçın olmak isterdim. Tarçın kibar, eğitimli ve İbiş’in cahilliği
sına ihtiyaç var. Günümüz bilgi toplumunda savaşçılık ve yiğitlik karşısında oldukça sabırlı bir karakterdir.
gibi özelliklerden çok liderin bilgi toplumunun ihtiyaçlarını kar- 3. Olası Cevap: Dil canlı bir varlıktır. Kelimeler doğar, gelişir ve za-
şılayacak özelliklere sahip olması gerekir. man içinde bazıları işlevini kaybeder. İşlevini kaybetmiş kelime,
4. Olası Cevap: Millî birlik ve beraberlik duygusu, aralarındaki yerini güncel olana bırakır. Kültürel, ekonomik, sosyal, bilimsel
bütün farklılıklara rağmen yurttaşları millet bilinci ile birleşti- ve teknolojik değişimler yeni kelimeleri doğurur.
rir. Millî birlik ve beraberlik, sosyal adalet içinde toplumsal da-
yanışmayı ve iş birliğini sağlar, toplumun bütün bireylerini aynı Etkinlik No.: 195
amaç etrafında birleştirir. Birlik içinde hareket etmek insanları ve 1. Olası Cevap: Uyandırır. Bu tip metinler, milletimizin tüm fert-
toplumları başarıya ulaştırır. İnsanlar bunun örneklerini kendi leri için heyecan duygusu yanında kıvanç da uyandırmaktadır.
yaşamlarında ve toplumların tarihinde bulabilirler. Bizim tari- Metnin sonunda yer alan şiirde “Allah’ın seçtiği kurtulmuş millet
himizde de birçok edebî üründe birlik teması işlenmiştir. Yakın ifadesinden yola çıkarak millî duygularla manevi duyguları bir
tarihimizde cereyan eden birçok sıkıntıyı millet olarak birlik ve arada yaşayan bir millet olduğumuz için bu hisleri duygusal an-
beraberlik ruhu ile aştık. lamda daha kuvvetli yaşadığımızı söyleyebiliriz.
Etkinlik No.: 192 2. Olası Cevap: “Ben size savaşmayı değil ölmeyi emrediyorum.” sö-
zünü hatırlatmıştır.
1. Olası Cevap: Bir iskele, deniz, rıhtım, kayık görselleri, koltuk ve
konak dekorundan oluşan bir sahne düzenlerdim. 3. Olası Cevap: Tarihi kahramanlıklarla dolu bir milletin mensubu
olmak onur vericidir. Bizler, millî ve manevi değerlerine önem
2. Büyük Hanım bulunduğu zamana ve hayat biçimine uyum gös- veren bir milletiz. Gerektiğinde bu değerler uğrunda can verme-
terememiştir. Bulunduğu çevreye ve zamana yabancıdır. Yaşadık- ye de hazırız. Çanakkale savaşı sonrası İngiliz generalin söylediği
ları ve bulunduğu ortam onu geçmişe sığınmak zorunda bırak- “Ölmek için savaşan bir orduyu yenmemiz imkânsızdı. İstifamızı
maktadır. hoşgörün.” sözleri bunun bir örneğidir.
3. Olası Cevap: Büyük Hanım çevreye ve zamana uyum göstereme-
diği için geçmişe sığınmış ve hayal ile gerçeği karıştırır olmuştur. Etkinlik No.: 196
Zamandan ve mekândan koptuğunu geçmişte yaşadığını düşü- 1. a) Metinde mescit yapıldığının söylenmesi ile dinî değerlere
nüyorum. Bir Kadın’ın Görmediniz, hatırladınız. ifadesi ile hayal önem verildiği, “Sultan Murat’ın rahlesinde yetiştik” sözü ile
dünyasında yaşadığını anlıyoruz. eğitime değer verildiği, Maslahat icabı... Onlarla dostuz ma-
demki şimdi. ifadesi ile devletler arası ilişkilerde anlaşmalara
Etkinlik No.: 193
sadık kalındığı sonuçlarına ulaşılabilir.
1. Olası Cevap: Garson, zamanı önemsememektedir. Yaşanacak an- b) Olası Cevap: Her millet değerlerini bir sonraki nesle aktarmak
ların belli zaman dilimleri içine sıkıştırıldığında hayatın kaçırıla- ister. Bunu da aktarmak için etkileyicilik özelliği üst seviyede
cağı düşüncesindedir. Garsona göre bekletildiğinizde önemsen- olan sanat eserlerini tercih ederler. İnsanın hayatında kutsal-
mediğiniz değil önemsendiğiniz çıkarımını yapmalısınız. Çünkü larının olması çok önemlidir. Çünkü zaman zaman ruhumuz,
karşınızdaki kişi titizlenerek sizin için daha uzun süre hazırlan- değişen bu dünyaya ayak uyduramaz. Bu bocalamalarda kut-
mıştır. Bu iyimser yaklaşım doğrudur ayrıca hayatın zamana göre sallarımız sığınacağımız bir liman olur. Bunlardan güç alarak
düzenlenip yaşanması bazı güzellikleri kaçıracağımız anlamına özümüze dönebilir, kendimizi değişen dünyaya tekrar ayak
gelmektedir. uyduran sağlıklı bireyler hâline getirebiliriz.
2. Olası Cevap: Buhar tüten bir çay ocağı, demlikler, masaların üze- 2. Metin dönemin gerçekliğini yansıtır. Metinde kullanılan isimler
rinde sürahiler ve bardaklar, diğer müşterilerin derinden gelen (Çandarlı, Akşemsettın, Zağanos), makam adları (padişah, ve-
sohbet sesleri, ışıklarla camlardan içeriye süzülen bir güneş ışığı ziriazam, han, bey), yapılan hitaplar (Devletli Efendim), devlet
efekti tasarlanabilir. adları (Bizans, Karamanoğlu) gibi unsular dönemin gerçekliğiyle
örtüşür.
3. Bütün güzel yerlere dik bir yokuş tırmanılarak oldukça bozuk yol-
lardan ulaşılır. cümlesidir. 3. Devletler arası ilişkilerde değerlerin önemsenmesi arzu edilir
Olası Cevap: İnsanlar emek sarf edip uğraşarak elde ettikleri ka- ancak devletlerin ilişkilerinde çıkarlarını ön planda tuttukları
bir gerçektir. Örneğin son dönemde pandemi dolayısıyla üretilen
zanımlara daha fazla değer verirler. Emek harcanarak elde edil- aşıların büyük kısmını belli devletlerin alması ve aşının dünya
miş bir kazanç, zorluklarla ulaşılmış bir mesafe, uğraşılıp çalışı- geneline dengeli dağıtılmaması bu çıkarın en belirgin örneğidir.
larak elde edilmiş bir başarı; kolayca ele geçen kazanç, rahatça
ulaşılmış bir mekân, çalışmadan elde edilmiş bir başarıdan çok Etkinlik No.: 197
daha değerlidir.
1. Olası Cevap: Söylenebilir. Yunus Emre’nin dizeleri ile metinde ge-
Etkinlik No.: 194 çen sözler birbirine benzemektedir. Her iki söz de derlenip topar-
lanıp bir araya geldikten sonra amacına ulaşmayı anlatmaktadır.
1. Metinde gülmece unsuru yanlış anlamalarla sağlanmıştır. Tiyat-
romuzda taklitler, ağız özellikleri, yanlış anlamalar en çok kulla- 2. Olası Cevap: Güneşi, cihan hâkimiyetini, gücü ve gururu anlat-
nılan gülmece unsurlarıdır. maktadır. Tuğ, mızrak, burç gibi savaşı hatırlatan ifadelerin bulun-
ması, hâkimiyet düşüncesi, savaşlarla elde edilmiş toprakların gu-
2. İbiş, yanlış anlayan cahil ama bir o kadar da eğlenceli bir kişiliktir. rurunu taşıyan bir lider, daha ziyade tarihî metinlerin argümanıdır.

581