Page 119 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

54 BİYOLOJİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

2. Bonsai, Japonların geleneksel minyatür ağaç süsleme sanatıdır. Yandaki
görselde de görüldüğü gibi bonsaide bitkinin gövdesi kalınlaşırken boyu
büyümemektedir. Bu durumun meydana gelmesi nasıl açıklanır? Gerek-
çeleriyle yazınız.
Yönerge Aşağıdaki metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Bitkilerin kök, gövde, yaprak gibi organlarında farklı dokular bulunur. Bitkilerde bulunan dokular me-
ristem doku, örtü doku, temel doku ve iletim dokudur. Meristem doku, bitkinin sınırsız büyümesini sağ-
layan ve doku sisteminin öncül hücrelerini üreten dokudur. Bitkilerin organlarında yer alan temel doku,

3. Sekonder meristem bitkilerde yaş halkalarının oluşmasına neden olur. Gövdedeki yaş halkaları bitkinin iletim doku ve örtü doku meristem dokunun farklılaşmasıyla meydana gelir.
yaşını vermektedir. Bitkinin yaşı hesaplanırken neden yaş halkalarının dikkate alındığını açıklayınız. Temel doku ise bitkinin kök, gövde, yaprak gibi organlarının tümünde örtü ve iletim dokusu arasında
kalan kısımları dolduran dokudur.

1. Aşağıdaki tabloda tanımların karşısındaki boşlukları uygun kelimelerle doldurunuz.

A) ...................................: Bitkilerde 1) .....................................................: Hücre çeperinin köşe-
en fazla görülen ve tüm organların lerinde meydana gelen kalınlaşmadır.
4. Topraktan alınan su ve minerallerin bitkinin diğer organlarına taşınması ksilem ile sağlanmaktadır. yapısında bulunan temel doku ele-
Madde taşınması sırasında enerji harcanmaz. Madde taşınması sırasında enerji harcanmamasının sebebi manıdır. Bitki hücreleri yaralandı- 2).....................................................: Küçük ve düzensiz şe-
nedir? Kısaca açıklayınız. ğında yaralanmış bölgeleri onara- killi olan taş hücreleri, kalın ve odunlaşmış çeperlere sa-
bilir.
hiptir. Bitkide tek tek bulunabildiği gibi gruplar hâlinde
de bulunabilir.

3).....................................................: Yaprakların mezofil ta-
bakasında bulunur. Fotosentez yaparak organik maddele-
rin sentezlenmesini sağlar.
5. Yapraklarda ve genç gövdelerde epidermis hücrelerinin farklılaşması ile stoma adı verilen ve gaz alışve-
rişini sağlayan yapılar meydana gelir. Buna göre:
a) Stomaların genel olarak karasal bitkilerde yaprakların alt yüzeyinde yoğun olarak bulunmasının B) ..........................................: Destek 4).....................................................: Bitkinin kök, gövde,
meyve ve tohum kısımlarında bulunur. Nişasta, yağ, pro-
sebeplerini açıklayınız. sağlayabilmek için özelleşen hüc-
releri işlevsel olgunluğa ulaştığında tein vb. besin maddelerini ya da suyu depolar.
cansızdır. Sert çeperleri sayesinde
bitkiyi destekleyen bir iskelet gibi 5).....................................................: Hücre çeperinin bir ya
görev yapar. da iki yüzeyi boyunca kalınlaşma gösterir.
b) Su bitkilerinde stomaların yaprağın üst yüzeyinde bulunması ve su içerisinde kalan kısımların-
da stomaların bulunmamasının nedenlerini açıklayınız.
6).....................................................: Gövdedeki iletim do-
kuları ile bitkinin diğer dokuları arasındaki madde alış-
verişini gerçekleştirir.

6. Bazı durumlarda bitkilerde hidatot adı verilen yapılar ile fazla su, damlama şeklinde dış ortama atı- 7).....................................................: Sarımsak, keten, kene-
lır. Bitkilerde fazla suyun damlama şeklinde dış ortama atılmasının sebepleri neler olabilir? Kısaca C) ........................................: Bitkinin vir gibi bitkilerde bulunan uzun liflerdir. Dayanıklı ve ge-
açıklayınız. büyümekte olan kısımlarına destek rilmeye karşı dirençlidir.
verir.

8).....................................................: Genellikle suda ve ba-
taklıkta yaşayan bitkilerin kök ve gövdelerinde bulunur.
Hücrelerinin arasında pek çok boşluk vardır.

118
Hazırlayan: Mehmet YOLCU