Page 103 - Fizik 12 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 12 62

3. ÜNİTE > Dalga Mekaniği Kazanım 12.3.1.4: Işığın tek yarıkta kırınımına etki eden değişkenleri açıklar.
Genel Beceriler: Bilim, Mühendislik, Matematik Okuryazarlığı Becerileri Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi

Etkinlik İsmi TEK YARIK ÇOK SAÇAK 20 dk.
Amacı 3D şematik deney düzeneği ile ışıkta kırınımın değişkenlerini belirleyebilme. Bireysel
Yönerge Aşağıda verilen metin ve şekillerden yararlanarak soruları cevaplayınız

Şekil I ve Şekil II'de ışığın tek yarıkta kırınımına ait deney düzeneklerinin şematik çizimleri verilmiş-
tir. Deney düzeneklerinde kırmızı ışık kaynağından çıkan ışık, aynalardan yansıyarak prizmaya gel-
mektedir. Prizmada elde edilen kırmızı renkli ışın, yarık düzleminden geçip ekranda saçak aralıkları
görülen girişim desenini oluşturmaktadır.

Şekil I Şekil II
Ayar düğmesi kullanılarak yarık düzlemindeki yarık genişliği Şekil I’de w, Şekil II’de 2w olarak ayar-
lanmıştır.

1 Işığın tek yarıkta kırınımında yarık genişliği ile saçak genişliği arasında nasıl bir ilişki vardır? Açık-
layınız.

2 Deney düzeneğinde yarık düzlemi ekrana yaklaştırıldığında ekranda daha fazla sayıda saçak oluş-
tuğu gözlenmiştir. Bu sonuca göre yarık düzlemi ile ekran arasındaki mesafenin desendeki saçak
genişliğine etkisini nedir? Yorumlayınız.

3 Deney düzeneğindeki ekrana kırmızı yerine mavi renkli ışık düşürüldüğünde ekrandaki toplam sa-
çak sayısının arttığı gözlenmiştir. Buna göre ışığın dalga boyu ile saçak genişliği arasındaki ilişki
nedir? Açıklayınız.

4 Deney, saf su ile dolu bir havuzun içinde tekrarlandığında ekrandaki toplam saçak sayısının arttığı
gözlenmiştir. Buna göre ortamın kırılma indisinin saçak genişliğine etkisini nedir? Açıklayınız.

101
Hazırlayan: Murat İZKAVAS