Page 107 - Fizik 12 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 12 66

3. ÜNİTE > Dalga Mekaniği Kazanım 12.3.1.6: Doppler olayının etkilerini ışık ve ses dalgalarından örneklerle açıklar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi

Etkinlik İsmi NEDEN FARKLI? 20 dk.
Amacı Doppler olayının etkilerini açıklayabilme. Bireysel
Yönerge Aşağıda verilen metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Mekanik ve elektromanyetik dalgalarda gerçekleşen Doppler olayına göre bir kaynağın frekansı, do-
layısıyla dalga boyu sabit olduğu hâlde algılanan sesin tiz (ince) ya da bas (kalın) olarak işitilmesinin
sebebi, kaynak ve gözlemcinin birbirine göre hareketli olmasıdır. Bir sivrisineğin sesinin sivrisinek
uzaklaşırken kalın, yaklaşırken ince işitilmesi buna örnek olarak verilebilir.

Benzer şekilde, bir beyzbol oyuncusuna yaklaşan bir arabadan her saat başında aynı doğrultu ve
hızla bir top atıldığını düşünelim. Araba oyuncuya yaklaştıkça topun oyuncuya varış süresi kısala-
caktır. Dolayısıyla top oyuncuya daha sık aralıklarla ulaşacaktır. Araba oyuncudan uzaklaştığında
ise her top daha uzak mesafeden atılacağı için topların oyuncuya ulaşma süresi de artacaktır.

1 Polisler tarafından kullanılan hız radarlarının çalışma prensibini Doppler etkisi ile ilişkilendirerek
açıklayınız.

2 Çeşitli hava olaylarını Doppler etkisini kullanarak nasıl tahmin edebilirsiniz? Açıklayınız.

3 Yukarıdaki metinde örnek olarak verilen araba, beyzbol oyuncusundan uzaklaştığında ya da oyuncuya
yaklaştığında arabanın içindeki kişi için topun atılış aralıkları nasıl olurdu? Bu olay Doppler olayındaki
hangi durumla benzerlik gösterir?

105
Hazırlayan: Abdulvahap EREN