Page 106 - Fizik 12 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

65 FİZİK 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

3. ÜNİTE > Dalga Mekaniği Kazanım 12.3.1.5: Kırınım ve girişim olaylarını inceleyerek ışığın dalga doğası hakkında çıkarım yapar.
Genel Beceriler: Bilgi Okuryazarlığı Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi

Etkinlik İsmi DALGA MIYIM, TANECİK Mİ? 15 dk.
Amacı Işığın dalga doğasını ifade edebilme. Bireysel
Yönerge Aşağıda verilen metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Bazı bilim insanları ışığın dalga, bazıları da tanecik özelliği gösterdiği yönünde gürüş ileri sürmüş-
lerdir. 17. yüzyılda Isaac Newton (Ayzek Nivtın) ışığın aynadan yansıması, sudan veya mercekten
kırılması gibi birçok olayı inceleyerek ışığın tanecik modelini ortaya koymuştur. Bu modele göre ışık,
çok küçük kütleli ve çok hızlı tanecikler şeklinde, doğrusal yollar boyunca her yöne yayılır. Bu kuram
ile ışığın yansıması, kırılması, aydınlanma ve gölge olayları açıklanmaktadır.
Işığın dalga özelliği gösterdiği fikri ise 1678 yılında Christian Huygens (Kıristiyan Huygıns) tarafın-
dan ortaya atılmıştır. Huygens’ın bu fikri başlangıçta iki farklı nedenden dolayı kabul edilmemiştir:
Mekanik dalgaların yayılmak için maddesel bir ortama ihtiyacı varken ışığın boşlukta da yayılabili-
yor olması.
Su dalgalarının dar yarıklardan geçerken bükülmesine karşın ışık dalgalarının böyle bir özellikte
olmaması.
Daha sonra Thomas Young (Tamıs Yang) tarafından yapılan deneylerde ışığın da su dalgaları gibi
kırınım ve girişim yaptığı kanıtlanmıştır.

1 Işığın girişim ve kırınım yapmasının anlamı nedir? Açıklayınız.

2 Işığın dalga doğasını birkaç cümle ile ifade ediniz.

3 Çevrenizde gözlemlediğiniz ışık olaylarına, ışığın dalga modeli ile açıklanabilen üç örnek veriniz.

4 Işık yalnızca tanecik özelliği gösterseydi ne olurdu? Araştırarak açıklayınız.

104
Hazırlayan: Ufuk ÖZVEREN