Page 68 - Fizik 12 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

39 FİZİK 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

1. ÜNİTE > Çembersel Hareket Kazanım 12.1.4.2: Newton’ın Hareket Kanunları’nı kullanarak kütle çekim ivmesinin bağlı olduğu
değişkenleri belirler.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi
Etkinlik İsmi HER KÜTLENİN KÜTLE ÇEKİM ALANI 10 dk.

Amacı Dünya’nın içinde, yüzeyinde ve dışındaki çekim alanını açıklayabilme. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki soruları ilgili metinlerden yararlanarak cevaplayınız.
Her kütlenin bir kütle çekim alanı vardır. Dünya’nın oluşturduğu kütle A
çekim alanının yönü, o noktadaki bir cismin sahip olduğu yer çekimi iv-
mesiyle aynıdır. Yandaki şekilde yarıçapı R olan Dünya içinde, Dünya’nın r
merkezine (O) göre r yarıçaplı bir kürenin yüzeyi kesikli çizgilerle gösteril- O R
miştir. Kesikli çizginin dışında kalan küresel kabuğun A noktasında oluş-
turduğu bileşke kütle çekim alanı sıfırdır. A noktasındaki kütle çekim alanı,
r yarıçaplı kürenin kütlesinden (m) kaynaklanmaktadır. Dünya d yoğun-
luklu homojen bir küre olarak kabul edilirse
4
3
m = d ∙ V = d π ∙ r olur.
3
1 Metinde verilen kütle modelini ve yer çekimi ivmesine ait matematiksel modeli kullanarak Dünya’nın
içinde herhangi bir noktadaki kütle çekim ivmesini, bu noktanın Dünya’nın kütle merkezine uzaklığı
ile ilişkilendirerek açıklayınız.

2 Yandaki şekilde Dünya modelinin yarıçapı 2r olarak
verilmiştir. Dünya’nın yüzeyindeki K noktasında kütle L
çekim ivmesinin büyüklüğü g ise Dünya’nın merkezin-
den r uzaklıktaki L ve N noktalarıyla 4r uzaklıktaki M K 2r r 4r M
noktasında kaç g’dir? K, L, M ve N noktalarındaki çekim r O
alanı kuvvet çizgilerinin yönünü şekil üzerinde çiziniz.
N

3 Yer çekimi ivmesinin Dünya’nın merkezine (O) olan
uzaklığına bağlı değişim grafiğini yan tarafta verilen şe-
kil üzerinde çizerek açıklayınız.
O R

Yer çekimi ivmesi

-R O R Uzaklık

66
Hazırlayan: Ertan ERBEK