Page 65 - Fizik 12 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 12 36

1. ÜNİTE > Çembersel Hareket Kazanım 12.1.4.1: Kütle çekim kuvvetini açıklar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi

Etkinlik İsmi KÜTLE ÇEKİM KUVVETİ 15 dk.
Amacı Kütle çekim kuvvetini ve matematiksel modelini açıklayabilme. Bireysel
Yönerge Aşağıda verilen metin ve görselden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Kütle çekim kuvveti, kütlelerin birbirine uyguladığı 4 temel kuvvetten en zayıf olanıdır. Atom altı
parçacık seviyesinde belirgin bir etkisi olmamasına rağmen astronomik cisimlerin şekillerinin oluşu-
munda ve yörüngelerinin belirlenmesinde önemli rol oynar. Ayrıca Ay’ın ve yapay uyduların dolanım
hareketinin sebebi de kütle çekim kuvvetidir. Kütle çekim kuvveti, kütlelerin çarpımıyla doğru oran-
tılı; aralarındaki uzaklığın karesiyle ters orantılıdır.
Kütle çekim kuvveti aşağıda belirtildiği şekilde ifade edilir. Buradaki G değeri, evrensel çekim sabi-
tidir.

m m
1 2
F F
1 2
r
m . m
F =F = G 1 r 2 2
2
1
1 Dünya ile Güneş arasındaki çekim kuvvetinin büyüklüğü F kadardır. Dünya’nın kütlesi şimdiki küt-
lesinin 4 katı, Dünya ile Güneş arasındaki uzaklık şu anki uzaklığın 2 katı olsaydı Dünya ve Güneş’in
birbirlerine uygulayacakları çekim kuvvetinin büyüklüğünün kaç F olacağını hesaplayınız.

2 a) Gelgit olayının gerçekleşmesinin sebebi nedir?

b) Eğer Ay’da deniz olsaydı aynı olay gerçekleşir miydi? Nedenini açıklayınız.

3 Kütle çekim kuvveti olmasaydı Dünya’nın yüzeyindeki cisimlere ne olurdu? Açıklayınız.

4 Ekvator bölgesinden Güney Kutbu’na gidildikçe üzerimize etki eden kütle çekim kuvveti nasıl deği-
şir? Açıklayınız.

63
Hazırlayan: Abdulvehap EREN