Page 67 - Fizik 12 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 12 38

1. ÜNİTE > Çembersel Hareket Kazanım 12.1.4.2: Newton’ın Hareket Kanunları’nı kullanarak kütle çekim ivmesinin bağlı olduğu
değişkenleri belirler.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi
Etkinlik İsmi KÜTLE ÇEKİM İVMESİ 15 dk.

Amacı Yer çekimi ivmesinin günlük hayata etkilerini açıklayabilme. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki verilen metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.
Newton’ın İkinci Hareket Yasası'na göre net kuvvet etkisindeki cisimler bu m D m c
kuvvet yönünde ivmelenir. m kütleli Dünya’nın kütle merkezinden (O) d d
D
kadar uzaktaki m kütleli bir cisim, sürtünmelerin ihmal edildiği ortamda
C
serbest bırakılmıştır. Bu cisim Dünya’nın kütle çekim kuvveti etkisinde
kütle çekim ivmesiyle (yer çekimi ivmesiyle) yeryüzüne düşer. O

1 Kütle çekim kuvveti ile Newton’ın İkinci Hareket Yasası'nı ilişkilendirerek Dünya’nın dışındaki yer çe-
kimi ivmesinin (g) matematiksel modelini bulunuz. Bu modelden yararlanarak yer çekimi ivmesinin
bağlı olduğu değişkenleri belirleyiniz.

2 Dünya'nın en yüksek binası, 828 m yüksekliğindeki Burj Khalifa’dır (Burj Halifa). Ali, Ayşe ve Ceren
sırasıyla bu binada yerden 50 m, 400 m ve 800 m yukarıdaki ofislerinde çalışmaktadır. Ali, Ayşe ve
Ceren’in ofislerindeki yer çekimi ivmeleri arasında fark var mıdır? Açıklayınız.

3 Aşağıda verilen tabloda K ve L gezegenlerinin kütleleri m, yarıçapları r cinsinden verilmiştir. Buna
göre
Gezegen Kütlesi Yarıçapı
K m r
L 4m 4r

a) Gezegenlerin yüzeylerindeki kütle çekim ivmelerinin büyüklüklerini karşılaştırınız.

b) K ve L gezegenlerinde aynı hızla zıplayan bir sporcu hangi gezegende daha fazla yükselir? Açık-
layınız.

4 Dünya’nın şekli tam bir küre olmayıp kutuplardan biraz basıktır ve Ekvator’a yakınlık sırasına göre
Türkiye'den Hatay, Azerbaycan’dan Salyan ve Özbekistan’dan Nukus şehirleri olarak sıralanmaktadır.
Dünya'nın yoğunluğu homojen ve dış yüzeyi düzgün kabul edilirse roket fırlatma işleminde yakıt
maliyetinin en az olması için bu şehirlerden hangisi seçilmelidir? Açıklayınız.

65
Hazırlayan: Ertan ERBEK