Page 66 - Fizik 12 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

37 FİZİK 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

1. ÜNİTE > Çembersel Hareket Kazanım 12.1.4.2: Newton’ın Hareket Kanunları’nı kullanarak kütle çekim ivmesinin bağlı olduğu
değişkenleri belirler.
Genel Beceriler: Bilim, Mühendislik, Matematik Okuryazarlığı Becerileri Alan Becerileri: Sayı-Uzay İlişkileri Kurma Becerisi
Etkinlik İsmi BİR ARADAYIZ 20 dk.

Amacı Kütle çekim kuvvetinden yola çıkarak yer çekimi ivmesini yorumlayabilme. Bireysel

1. Yönerge Newton “Doğa Bilimlerinin Matematik İlkeleri” isimli kitabında, Ay’ı yörüngesinde tutması için ge-
rekli olan kuvveti, yerin yüzeyindeki çekim kuvvetiyle karşılaştırdığını ve bunların iyi bir uyum gös-
terdiğini yazmıştır. Bu ifadeye göre m kütleli Ay’ı yörüngesinde tutmak için gerekli olan kuvvet, M
kütleli Dünya yüzeyindeki çekim kuvveti ile aynıdır. Bu iki denklemi eşitleyip Ay'ın etkisinde kaldığı
yer çekimi ivmesi için bir matematiksel model elde ediniz. Elde ettiğiniz matematiksel modeli yorum-
layınız.

2. Yönerge Dünya’yı homojen bir küre olarak düşününüz. Yer çekimi ivmesi, Dünya yüzeyinden merkezine doğ-
ru gidildikçe Dünya'nın merkezine olan uzaklık ile doğru orantılı olarak azalır ve merkezde sıfır olur.
Dünya yüzeyinden uzaklaşıldığında ise uzaklığın karesi ile ters orantılı olacak şekilde azalır. Yer
çekimi ivmesinin bu şekilde değişimine neden olan, çekim alanındaki değişme olduğuna göre Dün-
ya’nın içinde, yüzeyinde ve dışında çekim alanı kuvvet çizgilerinin nasıl olacağını çiziniz. Kuvvet çiz-
gilerini yüklü parçacıkların etrafındaki elektrik alan çizgilerine benzer şekilde düşününüz ve yönünü
yer çekimi ivmesi ile aynı yönde alınız.

64
Hazırlayan: Gülbeden ÇAKMAK