Page 10 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 12 3

1.ÜNİTE> Giriş Kazanım A.4.2: Metnin türünün ortaya çıkışı ve tarihsel dönemle ilişkisini belirler.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Okuma Becerisi

Etkinlik İsmi Dilin Önemi 25 dk.
Amacı Türkçenin tarihsel süreci hakkında bilgi sahibi olabilme. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz. Metinden hareketle soruları cevaplayınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

Dilimize Özgürlük Gerek Efendiler

Türkçe sorunlarının başında Batı'da gelişen felsefi ve teknik terimleri karşılayacak uygun terimler
bulmakta zorlanması, bu konuda yetersiz olması gelir. Ancak dikkat edilirse bu dilin kendi yapısın-
daki bir yetersizliği ifade etmez. Bilgisayar teknolojisi ile ilgili kelimeleri alalım. Bunlar İngilizce için
de yenidir çoğu zaman. Kelime eski bile olsa, ona yeni bir anlam yüklenmiştir. Demek ki elli sene
önce İngilizce ile Türkçe arasındaki bu alandaki kelimelerin varlığına yahut yokluğuna dayanan bir
yeterlilik-yetersizlik karşılaştırması yapılamazdı. Bugün yapılabiliyor. Ne oldu da İngilizce orta ha-
cimli bir sözlük tutarındaki sözler sayısında Türkçenin (veya başka dillerin) önüne geçti? Türkçenin
söz yapma yolları çalışmaz mı oldu?

(…)
Oysa bir dilin varlığını emniyet altına almanın yegâne şartı, o dili felsefe ve bilimde kullanmak; o dil
ile düşünce ve bilgi üretmektir. Eğer düşünce ve bilgi üretiminde kullanılmıyorsa bir dil, zamanla
mutfak dili olmaktan başka bir geleceği olabilir mi?
Elbette hem felsefenin, hem bilimin, hem sanatın, yani entelektüel olan her faaliyetin birinci şartı öz-
gürlüktür. Eğer düşünce ve üretimin türlü safhalarında karşınıza engeller, yasaklar, tabular çıkıyorsa
düşünceyi, bilimi, teknolojiyi ve sanatı üretmeniz mümkün olamaz.

(…)
Düşünce dil üzerinden gerçekleştirilir. Dil olmazsa düşünce olmaz. Diliniz ne kadar zengin ve im-
kânları genişse o kadar zengin bir entelektüel varlık alanına sahip olursunuz. Doğru. Ama düşünce
de aynı zamanda kendi varlığını mümkün kılan dili yeniden üreten bir fenomendir. Dil sayesinde
düşünmeniz mümkün olur, düşünceler yeni algılara ve kavramlara ulaşır, bunları dilin imkânları
içinde isimlendirirsiniz, böylece dili düşünce ile üretmiş olursunuz.

(…)
Hayati Develi, Dil Doktoru

1. a) Sizce yazarın düşüncelerini bu türde bir metinle anlatma sebebi ne olabilir?

b) Metnin ilk paragrafında bulunan sorulara sizin cevabınız nedir?

9