Page 8 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 12 2

1.ÜNİTE> Giriş Kazanım A.4.1: Metinde geçen kelime ve kelime gruplarının anlamlarını tespit eder.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Okuma Becerisi

Etkinlik İsmi Felsefe ve Roman 25 dk.
Amacı Metindeki deyimleri, ilgeçleri, eş ve yan anlamlı kelimeleri tespit ederek cümle içinde kullanabilme. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz. Metinden hareketle soruları cevaplayınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

Düşünce ve Sanat

Flaubert, “sanat bir düşüncenin ifadesidir” der. Fikir veya felsefeden ne kadar uzak tutarsak tutalım,
sanatı, fikir veya felsefeden bütünüyle arındırmak mümkün olamaz. Çünkü “büyük” diye anılan
bütün romancıların eserlerinde insana ve topluma dönük bir taraf vardır. Bu nitelik, romanın kendi
yapısından gelmektedir. Çünkü roman, diğer türlere kıyasla bireyi ve toplumu yansıtmada daha güç-
lü, daha yetenekli bir daldır. Özellikle 19. yüzyıldan itibaren tarih, psikoloji, felsefe, sosyoloji hatta
antropoloji… gibi dallardan beslenerek pozisyonunu güçlendirir, hakim bir tür konumuna gelir. Hal
böyle olunca roman, romancının çeşitli konulardaki görüş ve düşüncelerinin topluma ulaştırılma-
sında bir vasıta rolü oynar.
Bazı romancıların eserleri, bir vakitler moda olmuş felsefi düşüncelerin yayıncısı durumundadır.
Mesela Sartre’ın romanlarında varoluşçuluk, Camus’un romanlarında absürt felsefesi kendini his-
settirir. Bu konudaki örnekleri çoğaltmadan şu gerçeği kabul etmek gerekir: Bir roman ekseriya bize
hem macera, hem derin görüşler takdim eder. Roman, özgün yapısı itibariyle bu işi, en geniş biçim-
de yerine getiren güçlü bir sanat dalıdır.

Bir romanda ister bireysel konular, ister toplumsal sorunlar anlatılsın bir romancı, açık ve gizli fel-
sefelere, düşüncelere eserinde yer verebilir. Felsefeye mesafeli duran romancıların eserlerinde bile
felsefi bir temel vardır. Bir romanda felsefi bir temelin bulunup bulunmaması bir yana, önemli olan
felsefenin yerinde ve ölçülü kullanılmasıdır. Çünkü yerinde kullanılmak şartı ile felsefe, karmaşık ve
tutarlılık gibi bazı önemli sanat değerlerini desteklediği için bir eserin sanat değerini arttırır. Fikirler
ve felsefeler, ölçülü kullanıldığında “nitelikli romanın vazgeçilmez” ögeleri olmuştur.
Mehmet Tekin, Roman Sanatı I

1. Tablodaki kelimeler okuduğunuz metinden alınmıştır. Bu kelimelerin eş anlamlarını tahmin ederek
cümle içinde kullanınız.

Kelimenin
Kelime Eş Anlamlı Kelimenin Cümle İçinde Kullanımı
Eş Anlamlısı
Absürt

Ekseriya

Öge

Vasıta

7