Page 48 - Fizik 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

26 FİZİK 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

2. Yönerge Bilimsel çalışmalarda uyulması gereken etik ilkeleri dikkatlice okuyunuz.
I. Yazarlık hakkı sorunları: Bilimsel bir yayında yazarlık hakkı olmayanların isimlerinin yazar olarak
gösterilmesi, hakkı olanların yazarlar listesine alınmaması gibi durumlardır.
II. Korsanlık (plajerizm): Daha önce yayınlanmış bir yayının tümünü veya bir kısmını kaynak göster-
meden alarak kendi yayını gibi yeniden yayımlamak olan yanıltma biçimidir.
III. Uydurmacılık (fabrikasyon): Gerçekte olmayan verileri ve sonuçları yayımlamak olarak tanımlanabilir.

IV. Çoklu yayın (duplikasyon): Aynı verilerin ve sonuçların birden fazla yayında kullanılması anlamına
gelen yanıltma türüdür. Aynı makalenin farklı dillerde yayımlanması ve orijinalmiş gibi gösterilmesi
buna girer.
V. Bölerek yayımlama (salamizasyon): Tek bir çalışmadan çıkan sonuçları yapay biçimde bölerek bir-
den fazla yayın çıkarma olayıdır.
VI. İnsan-hayvan etiğine saygısızlık: Gerek insanlar gerekse hayvanlar üzerinde yapılacak araştırmalar
için etik kurullarından izin almama durumudur.
VII. Kaynakların taraflı seçilmesi: Yazarların sadece kendi sonuçlarını destekleyen kaynakları gösterip
desteklemeyen makaleleri kaynak olarak vermemesi durumudur.
VIII. Taraflı yayın (çıkar çatışması): Bilimsel çalışmaların herhangi bir ticari çıkar sebebiyle desteklen-
mesi ve araştırmacıların bu durumdan çıkar sağlama olayıdır.

3. Yönerge 1. Yönerge’de cevaplandırdığınız soruların hangi etik ilkelerle ilişkili olduğunu gerekçelendirerek
açıklayınız.

4. Yönerge Etik ilkelere uymanın ve uymamanın ne gibi sonuçları olabilir? Kısaca açıklayınız.

48
Hazırlayan: Orhan DAĞ