Page 82 - Fizik 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

45 FİZİK 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

3. Hangi eşyalar akıllı yüzey kaplamaları ile üretilmiş olabilir? Bu yüzeylerin amacına bağlı olarak
kullanıldığı alanlara örnekler veriniz.

CAM
Suya batırılan cam boruda suyun yükselmesi, günlük hayatta örnekleri sıkça gözlemlenebilen
bir olaydır. Bu durum, suya temas eden cam ve su molekülleri arasındaki çekim kuvvetinin
su moleküllerinin arasındaki çekim kuvvetinden büyük olmasından kaynaklanır. Bununla
birlikte borudaki yükselme, cam ve su molekülleri arasındaki çekim kuvveti ile suyun ağırlığı
dengeleninceye kadar devam eder. Eğer cam boru içinde dengelenmiş suyun yüzeyine yakın-
dan bakılırsa yüzeyin çukur şeklinde olduğu fark edilir. Farklı türdeki maddelerin molekülleri
arasındaki çekim kuvveti, sıvı moleküllerinin arasındaki çekim kuvvetinden küçük olduğunda
ise sıvı yüzeyi tümsek şeklinde olur.

4. Cam boru, yer çekimi ivmesinin daha az olduğu bir yerde su kabına batırılırsa bu durum borudaki
su yüksekliğini nasıl etkiler? Açıklayınız.

5. Kesit alanları eşit cam ve plastik boru su yüzeyine dik olarak batırılmıştır. Kaptaki su seviyesine
göre borulardaki su yüzeylerinin cam boruda üstte, plastik boruda ise altta olduğu görülmüştür.
Buna göre cam ve plastik borulardaki su yüzeylerinin şekli nasıl olmadır? Aşağıdaki borular üze-
rinde, yüzey şekillerini çiziniz. Gerekçenizi yazınız.

Gerekçem:
Kaptaki su
seviyesi

Cam Plastik
boru boru
6. Günlük hayatta hangi olaylar, suya batırılan cam boruda suyun yükselmesi ile benzerlik gösterir?
Üç örnek olay belirleyerek aşağıya yazınız.

7. Akıllı yüzey kaplaması ile kaplanmış eşyalar, maddelerin yüzey gerilimi etkisinden yararlanılarak
üretilmektedir. Benzer şekilde adezyon, kohezyon ve kılcallık etkilerinden de günlük hayatta
yararlanılan alanlar nelerdir? Bu alanlara örnekler veriniz. Örneklerinizi belirleme sürecinde
araştırma yapabilir, çevrenizdeki insanlarla konu hakkında tartışabilirsiniz.

8. Adezyon, kohezyon, kılcallık ve yüzey gerilimi etkilerinin dezavantaj oluşturduğu durumlar
nelerdir? Dezavantajlardan kaynaklanan sorunları gidermek için neler yapıldığını açıklayınız.

82
Hazırlayan: Şeyda BOZARSLAN