Page 79 - Fizik 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 9 44

2. ÜNİTE > Madde ve Özellikleri Kazanım: 9.2.3.1. Yapışma (adezyon) ve birbirini tutma (kohezyon) olaylarını örneklerle açıklar.
Genel Beceriler: ----- Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi

Etkinlik İsmi EBRU VE YÜZEY GERİLİMİ 20 dk.

Amacı Adezyon, kohezyon, yüzey gerilimi ve kılcallık olaylarının günlük hayattaki etkilerini fark edebilme. Bireysel

1. Yönerge Aşağıda verilen metni göz önünde bulundurarak soruları cevaplayınız.

Türk sanat tarihinde özel bir yeri olan ebru, kâğıt süsleme sanatlarının
en önemlilerindendir. Ebru, renklerin harika bir uyumunu sunmasının
yanı sıra fizik ve kimya yasalarının da uygulandığı bir sanat olarak kar-
şımıza çıkmaktadır. Ebru suyuna yoğunluk vermek için kitre maddesi
katılır. Ayrıca boyaların suyun üzerine serpildiğinde şemsiye gibi açıl-
masını ve su yüzeyinde tutunmasını sağlamak için safra asitleri içeren
sığır ödünden yararlanılır. Ebru sanatında suda erimeyen ve yağ içer-
meyen toprak boyalar at kılından yapılmış özel fırçalarla suya eklenir.
Ebru ustalarının kendi hazırladıkları at kılı fırçalar zamanla kıvrılır. Bu
kıvrım, suda küçük girdaplar yaparak desenler oluşturmaya yarar. Tarak
ve biz denilen özel araçlarla çiçekler ve çeşitli desenler yapılır. Son olarak
birinci hamur kâğıt suyun yüzeyine bırakılır ve desen kâğıda geçer.

1. Ebru yapılırken suyun yüzey gerilimini artırmak için hangi madde kullanılmaktadır?

2. Boyanın su üzerine kapatılan kâğıda yapışmasında hangi kuvvet etkilidir?

3. Ebru suyuna batırılan fırça sudan çıkarılırken kıllarının birbirine yapışmasında hangi olay etkilidir?

4. Meşhur ebru sanatçısı Hazarfen Edhem Efendi “Ebru sihir gibidir, bazen tutar bazen tutmaz.”
sözüyle ne kastetmiş olabilir?

2. Yönerge Aşağıda günlük yaşamda gözlenen bazı olaylarla ilgili sorular sorulmuştur. Bu soruları cevaplayınız.

1. Musluktan damlayan bir su damlası neden küre şeklindedir?

2. Kontak lensin göze yapışmasında hangi kuvvet etkilidir?

79