Page 178 - Kimya 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü KİMYA 9 87

4. ÜNİTE > Maddenin Hâlleri Kazanım 9.4.3.2: Sıvılarda viskoziteyi etkileyen faktörleri açıklar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Alan Becerileri: Verileri Toplama, İşleme, Yorumlama, Sonuç Çıkarma
Etkinlik İsmi SICAKLIĞIN VİSKOZİTEYE ETKİSİ 20 dk.
Amacı Moleküller arası etkileşimler ve sıcaklığın sıvılarda viskoziteye etkisini açıklayabilme. Bireysel

1. Yönerge Aşağıdaki bilgilerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Moleküller arası çekim kuvvetleri zayıf etkileşim türüdür. Zayıf etkileşimler, Van der Waals etkileşimleri ve hidro-
jen bağı olmak üzere ikiye ayrılır.

Van der Waals kuvvetleri: Dipol-dipol, iyon-dipol, dipol-indüklenmiş dipol ve London kuvvetleri (dağılma kuv-
vetleri) gibi moleküller arası kuvvetlerdir. Van der Waals kuvvetleri, hidrojen bağı dışındaki zayıf kuvvetlerin genel
adıdır.
Hidrojen bağı: Zayıf etkileşimlerden biri olan dipol-dipol etkileşiminden daha güçlü bir türüdür. Sadece bir-
kaç element (F, O, N) hidrojen bağı yapabildiğinden bu tür dipol-dipol etkileşimi ayrı bir sınıflandırmada yer
alır. Hidrojen bağı flor, oksijen ve azot atomlarının hidrojenle yaptığı bileşiklerde moleküller arasında görülür.
Hidrojen atomu flor, oksijen ve azot atomlarından birine doğrudan bağlı olmalıdır.
Zayıf etkileşimlerin güçlerinin büyüklük sırası hidrojen bağları > dipol – dipol etkileşimleri > London kuvvetleri
şeklindedir.
Moleküller arası kuvvetleri büyük olan sıvıların viskoziteleri, moleküller arası kuvvetleri küçük olan sıvıların vis-
kozitelerinden büyüktür.

1. Aşağıda verilen bileşiklerin viskozitelerini kıyaslayınız. ( H, C, O, Cl)
6
1
17
8
a) H O b) CCl 4 c) CHCl 3 d) CH - OH e) CH - OH
2
2
2
I I
CH - OH CH - OH
2
I
CH - OH
2

2. Glikol (C H O ) ve su moleküllerinin ikisi de hidrojen bağı yapar. Glikolün viskozitesinin suyun
2
2
6
viskozitesinden büyük olmasının nedeni nedir?

177