Page 196 - Kimya 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü KİMYA 9 96

4. ÜNİTE > Maddenin Hâlleri Kazanım 9.4.3.4: Doğal olayları açıklamada sıvılar ve özellikleri ile ilgili kavramları kullanır.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Alan Becerileri: Çıkarım Yapma
Etkinlik İsmi BAĞIL NEM VE ÇİY 20 dk.
Amacı Bağıl nem ve çiy olaylarını örnekler üzerinden açıklayabilme. Bireysel

Yönerge Atmosferdeki su buharı ve çiy ile ilgili verilen metni okuyunuz ve soruları metinden yararlanarak
cevaplayınız.

Atmosferde bulunan su buharının su döngüsünde önemli bir görevi vardır. İçinde su buharı bulunmayan havaya
kuru hava, su buharı içeren havaya ise nemli hava denir. Havadaki su buharına nem denir. Havadaki su buharının
gram cinsinden miktarı mutlak nem ile ifade edilir. Belirli bir sıcaklıkta havadaki su buharının kısmi basıncının,
suyun buhar basıncına oranına bağıl nem denir. Bağıl nem yüzde (%) ile gösterilir. Bağıl nem en fazla %100 olur.
Bağıl nemin %100 olması, havanın artık suyla doyurulmuş olması demektir. Bu durumda hava daha fazla su ala-
mayacak ve havaya katılmaya çalışan buhar yoğunlaşarak sıvı hâline dönüşecektir. Bağıl nem %100 den küçük bir
değerdeyse buharlaşma gözlenir. Mesela havanın bağıl nemi %50 ise yağmur yağma ihtimali olmayabilir fakat bağıl
nem oranı % 95 ise büyük ihtimalle yağmur yağacaktır. Hava sıcaklığı arttıkça nem oranı da artar. Hava soğudukça
mutlak nem oranı azalır. Yaz aylarında hava sıcaklığı yüksek olduğu için mutlak nem oranı da artar, mutlak nem
oranı arttıkça bunaltıcı bir hava oluşur.
Hava sıcaklığının gece saatlerinde ani düşmesiyle havadaki su buharı yoğunlaşır ve yeryüzünü su damlacıkları
kaplar. Buna çiy denir. Genellikle ilkbahar mevsiminde sabahları cisimlerin üzerinde, bitkilerin yapraklarında su
damlacıkları oluşur. Bu damlacıklar yağmur damlası değildir, geceleri havanın soğumasıyla havada bulunan su
buharının yoğunlaşarak oluşturduğu damlacıklardır.

1. Cem hava sıcaklığı çok yüksek olmamasına rağmen neden çok bunalmıştır? Açıklayınız.

2. Antalya’da yaşayan Cem, temmuz ayında evde sıcaktan bunalmıştır. Hava sıcaklığını merak ederek
duvarda asılı termometrenin 32 C’yi gösterdiğini görmüştür. Bu değerin yüksek olmadığını düşü-
o
nen Cem, havanın neden bu kadar bunaltıcı olduğunu çözmeye çalışmıştır. Cem’in aklına bunun
o
sebebinin bağıl nem ile ilgili olabileceği gelmiş ve 32 C’deki bağıl nemin %66 olduğunu öğrenir.
Cem, keşke bir yağmur yağsa da serinlesek der. Havada yağış oluşup oluşmayacağına dair fikriniz
nedir? Açıklayınız.

3. Genellikle yaz aylarında sahil bölgelerinde yaşayan insanların bir kısmının yaylalara göç etmeleri-
nin nedenleri neler olabilir? Açıklayınız.

4. Beren ailesiyle köyde yaşayan kuzenlerinin yanına gider. Akşam olunca Beren ve kuzenleri kah-
valtıdan sonra bahçede top oynamayı planlarlar. Sabah olur kahvaltı yaparlar. Hep birlikte bahçeye
giderler. Beren çimlerin ıslak olduğunu görür. Dedesine “Dede gece yağmur mu yağdı?” diye sorar.
Dedesi “Hayır yavrum.” der ve Beren’in kafası karışır. Bu olayın ne olduğunu ve neden kaynaklan-
dığını Beren’e nasıl açıklardınız?

195