Page 201 - Kimya 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

98 KİMYA 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

3. Saf bir gazın taneciklerinin kendi aralarındaki çarpışmalarda gazın özelliklerinde nasıl bir değişim
meydana gelir? Açıklayınız.

2. Yönerge Aşağıdaki metni okuyarak soruları cevaplayınız.

Tüplü dalış, bir dalgıcın basınçlı hava deposu şeklinde
kendi solunum gazını taşıdığı bir su altı dalış şeklidir.
Gazlar, maddenin diğer hâllerinden farklı olarak kabın
şeklini alarak hacmini dolduracak şekilde davrandığın-
dan sıkıştırılabilir. Böylece nispeten büyük miktarda
gaz küçük bir kaba doldurulabilir.
Tüplü dalış, dünyanın her yerinden birçok insan ta-
rafından yapılmaktadır. Tüplü dalışta kullanılan tüpte
3000 psi hava vardır. Bir regülatör yardımıyla solunan
hava atmosfer basıncına eşit hâle getirilerek dalgıç ta-
rafından solunması sağlanır. Açık havada insan vücu-
dunda oksijen gazı hücreler tarafından kullanılırken
azot gazını vücut kullanmadığı için dışarı verir. Bunun-
la birlikte, su altında vücut üzerine etki eden yüksek basınç nedeniyle azotun dokulardan hızlı bir şekilde temiz-
lenmesi gerçekleşmez ve dokularda azot birikir. Dalış ne kadar derin olursa bu sorun o kadar artar. Dalgıç hızlı bir
şekilde yüzeye çıkmak zorunda kalırsa azot, dokulardan çok hızlı bir şekilde ayrılmaya başlar ve insan vücudunda
çeşitli rahatsızlıkların ortaya çıkmasına neden olur.

1. Tüplü dalışta gazların hangi özelliğinden yararlanılmaktadır?

2. Yukarıdaki metin yardımıyla gazların sahip olduğu hangi özelliklerden söz edebiliriz?

3. Dalgıçların hızla yüzeye çıkmalarında ortaya çıkabilecek olumsuzlukların neler olduğunu araştıra-
rak bu durumun gazların hangi özelliğiyle ilişkili olduğunu yazınız.

4. İnsanların tüplü dalışta vurgun olayına maruz kalmamaları için alınması gereken tedbirler sizce
neler olabilir?

200