Page 208 - Kimya 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü KİMYA 9 102

4. ÜNİTE > Maddenin Hâlleri Kazanım 9.4.4.2: Gazların basınç, sıcaklık, hacim ve miktar özelliklerini birimleriyle ifade eder.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme, Karar Verme Alan Becerileri: Çıkarım Yapma
Etkinlik İsmi ATMOSFER BASINCI 20 dk.
Amacı Gazların basınç, sıcaklık, hacim ve miktar özelliklerini birimleriyle ifade edebilme. Bireysel

Gerekli Materyaller: Bilgisayar, genel ağ

1. Yönerge Atmosfer basıncı ile ilgili aşağıdaki metni okuyarak soruları cevaplayınız.

Atmosferimizi kaplayan ve bir gaz karışımı olan hava, temas ettiği yüzeylere basınç uygular. Bu basınç, atmosfer
o
basıncı olarak bilinir. 0 C sıcaklıkta açık hava basıncının deniz seviyesindeki değeri, 1643 yılında İtalyan bilim in-
sanı Evangelista Torriçelli tarafından ölçülmüştür. Toriçelli deneyinde sıvı olarak cıva kullanmış ve cıva yüksekliği
760 mm olduğundan atmosfer basıncını 760 mmHg olarak belirlemiştir.
Boşluk
Cam tüp Cıva sütunu
Cıva yüksekliği
760 mm
Atmosfer basıncı

Cıva
kabı

Bu değer aynı zamanda 1 atmosfer (atm) basınca eşittir. SI’da kullanılan basınç birimi Pascal’dır (Pa) ve 1 atm ba-
2
sınç 101,325 Pa’a eşittir. 1 atm basınç 1 metrekarelik alana 101,325 Newton’luk (N) kuvvet etki eder. 1 m , 10,000
cm ye eşit olduğu için 1 atm basınçta 1 cm ye etki eden kuvvet 10,1325 N’dur. Bu değer yaklaşık 10 N olarak kabul
2
2
edilirse hava insan vücudunda 1 cm lik alana 10 N kuvvet uygular. Normal bir insan vücudunun derisinin toplam
2
yüzey alanı yaklaşık 1,5 m yani 15,000 cm dir. Dolayısıyla insan vücuduna havanın uyguladığı toplam kuvvet
2
2
150.000 N’dur. Bu, 15.000 kg’lık yani 15 tonluk bir kütleye etki eden kütle çekim kuvvetine eş değerdir. Bu yükün
karşısında ezilmeden durabilmemizin nedeni ise vücudumuzdaki kan basıncıdır.
1 kg’lık kütleye etki eden yer çekimi kuvveti yaklaşık 10 N olduğu için 10 N’luk kuvveti 1 kg’lık kütle gibi düşünür-
sek insan vücuduna toplam 15,000 kg’lık (15 tonluk) bir kuvvet uygulanmış olur.

1. Deney, deniz seviyesinden daha yüksekte ve 0 C sıcaklıkta yapıldığında cam tüpteki cıva yüksekliği
o
74 cmHg olarak ölçülüyor. Bu şartlarda atmosfer basıncının Pa cinsinden değerini nasıl hesaplar-
sınız? Açıklayınız.

2. Atmosfer basıncı 760 mmHg’dan çok daha az olsaydı, sizce bu durum bizi nasıl etkilerdi?

207