Page 247 - Kimya 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

121 KİMYA 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

5 temel kirletici için hava kalitesi indeksi hesaplanmaktadır. Bunlar; partikül maddeler (PM ), karbonmonoksit
10
(CO), kükürt dioksit (SO ), azot dioksit (NO ) ve ozondur (O ).
3
2
2
Hava kalitesi indeksi, 6 kategoriden oluşmaktadır.
1 (iyi) - 6 (tehlikeli) arasında sınıflandırılır ve aşağıdaki tabloda yer alan renklerle sembolize edilir. Hava kalitesi
indeksine göre sınıflandırmada matematiksel hesaplama yoktur, yalnızca sınıflandırmadır.
SO 2 [μg/m³] NO 2 [μg/m³] CO [μg/m³] O 3 [μg/m³] PM 10 [μg/m³]
İndeks HKİ 1 Sa. Ort. 1 Sa. Ort. 8 Sa. Ort. 8 Sa. Ort. 24 Sa. Ort.
1 (İyi) 0 – 50 0-100 0-100 0-5500 0-120 L 0-50
2 (Orta) 51 – 100 101-250 101-200 5501-10000 121-160 51-100 L
3 (Hassas) 101 – 150 251-500 L 201-500 10001-16000 L 161-180 B 101-260 U
4 (Sağlıksız) 151 – 200 501-850 U 501-1000 16001-24000 181-240 U 261-400 U
5 (Kötü) 201 – 300 851-1100 U 1001-2000 24001-32000 241-700 401-520 U
6 (Tehlikeli) 301 – 500 >1101 >2001 >32001 >701 >521
L: Limit Değer B: Bilgi Eşiği U: Uyarı Eşiği PM = Partikül Maddeler (İs, toz, tanecik, bakteri virüs vb.)
10

1. Siz de yaşadığınız şehre ait beş temel kirleticiye ait değerleri Çevre ve Şehircilik Müdürlüğünden
öğreniniz. Bu değerlerin yukarıdaki tabloya göre hangi kategoriye girdiğini belirleyiniz. Her değeri
tabloda verilen renklerle ilişkilendirerek sınıflandırınız.

2. Hava kalite indeksi 5. seviyede olan bir bölgede yaşıyorsanız kirliliğe neden olan kaynakları belir-
leyerek sorunun çözümüne ya da etkisinin azaltılmasına yönelik yapılabilecekler hakkında neler
söyleyebilirsiniz?

3. Yönerge Aşağıdaki tablolarda Elâzığ ve Kayseri için hava kirliliği oluşturan maddelere ait değerler verilmiştir.
Bu bilgilere göre soruları cevaplayınız.
Kış Sezonu (2016 Ekim-2017 Mart) 6 Aylık Ortama (μg/m ) Olarak
3
Hava Kalitesi İndeksine Göre Sınıflandırma
İl CO SO 2 NO 2 O 3 PM 10
Elâzığ – 9 – – 54
Kayseri 1374 19 131 – 118

3
Yaz Sezonu (2017 Yılı Nisan-Eylül) 6 Aylık Ortama (μg/m ) Olarak
Hava Kalitesi İndeksine Göre Sınıflandırma
İl CO SO 2 NO 2 O 3 PM 10
Elâzığ – 3 – – 57
Kayseri 568 6 89 – 53

246