Page 56 - Kimya 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü KİMYA 9 26

2. ÜNİTE > Atom ve Periyodik Sistem Kazanım 9.2.3.1: Elementlerin periyodik sistemdeki yerleşim esaslarını açıklar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Alan Becerileri: Çıkarım Yapma
Etkinlik İsmi HAYDİ, ELEMENTLERİ PERİYODİK TABLOYA YERLEŞTİRELİM 20 dk.
Amacı Periyodik sistemi tanıyabilme. Bireysel

Gerekli Materyaller: Ders kitabı, araştırma için bilgisayar ve genel ağ

1. Yönerge Aşağıdaki metni okuyarak görseli ve periyodik cetveli inceleyiniz.

Bu ögeler birbirleriyle nasıl ilişkilidir?
Hepimiz “Clue (İpucu)” oyununu oynamayı severiz. İpucu oyunun
amacı; bir suç hakkında bilgi elde etmek ve suçu kimin, nerede ve
nasıl işlediği ile ilgili sorulara cevap bulmaktır. Oyun ilerledikçe, her
oyuncu tarafından ipuçları elde edilir ve bu ipuçları suçluyla ilgili bir
tahminde bulunmak için birleştirilerek büyük fotoğrafa ulaşılmaya
çalışılır.
Oyundaki bulguların bir araya getirilmesi gibi elementlerin fiziksel ve
kimyasal özellikleri hakkında elde edilen bulgular da birleştirilerek
elementlerin sınıflandırılması yapılmıştır. Bunun sonucunda periyo-
dik sistem ortaya çıkmıştır.

Periyodik Sistem
Mendeleyev periyodik tablosunu bir araya getirdiğinde, Rutherford atom çekirdeğinin varlığını gösteren altın folyo
deneyini (1911) gerçekleştirmediğinden henüz çekirdeğin varlığı bilinmiyordu. Sadece iki yıl sonra, 1913 yılın-
da, İngiliz fizikçi Henry Moseley (1887-1915) bir dizi elementin X-ışını spektrumlarını inceledi. Henry Moseley,
yüksek enerjili elektronlarla bombardıman edilen elektronların ürettiği X-ışınları (röntgen ışınları) frekansının
kareköküyle atom numaraları yani proton sayıları arasında doğru orantı olduğunu keşfetti. Birkaç istisna dışında
Moseley, atom numarası artış sırasının atom kütlesindeki artış sırasıyla aynı olduğunu gördü. Onun bu çalışmaları,
her atomun çekirdeğindeki proton sayısının sadece o atoma ait atom numarası olarak tanımlanmasına yol açtı.

Atom Numarası
Element Sembolü
Element Adı
Yörünge Başına Ortalama Atom Kütlesi
Elektron Sayısı
Halojenler Lantanitler Diğer Metaller
Alkali Metaller Aktinitler Ametaller
Toprak Alkali Metaller Yarı Metaller Soy Gazlar
Geçiş Metalleri

55