Page 209 - Tarih 9 | Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 9 109

5. ÜNİTE > İslam Medeniyetinin Doğuşu Kazanım 9.5.3: Emeviler ile birlikte İslam Devleti’nin yapısında meydana gelen değişimi analiz eder.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Empati Becerisi
Etkinlik İsmi MEVALİ POLİTİKASI 20 dk.

Amacı Emevilerin uyguladığı mevali politikasını değerlendirebilme. Bireysel

Yönerge Aşağıda verilen harita ve metni birlikte değerlendirerek soruları cevaplandırınız.

FRANK
KRALLIĞI
Atlas Okyanusu HAZAR
DEVLETİ Aral
Gölü
Karadeniz Talas
Harezm
Sardunya Taşkent
Kurtuba BİZANS İMPARATORLUĞU Buhara
Hazar Denizi
Sicilya Tebriz Semerkant
Gırnata Antakya Dicle
Cezayir Akdeniz Kıbrıs Sıffin Samarra HORASAN
MAĞRİB Girit Şam Fırat Bağdat Gazne
Merakeş Trablusgarp Kudüs Kerbela Basra
Kahire Kûfe İRAN
MISIR HİCAZ Basra Körfezi
Nil
Medine
Kızıldeniz
Mekke
Hint Okyanusu
YEMEN
0 550 km
Harita 1: Emevi Devleti haritası

MEVALİ POLİTİKASI
Azad edilmiş köle anlamına gelen mevali tabiri; ilk İslam fetihlerinden sonra kendi arzularıyla
Müslüman olan ve Arap olmayan Müslümanlar için kullanılmıştır. Emeviler Dönemi’nde bazı
Arapların; mevali ile yolda aynı hizada yürümedikleri, onlarla aynı sofraya oturmadıkları, cami-
lerini ayırdıkları, onların mesleklerine aşağılayıcı bir gözle baktıkları, kızlarını mevalinin erkek-
lerine vermekten kaçındıkları ve arkalarında namaza durmaktan çekindiklerine dair rivayetler
nakledilmiştir. Bunun yanında Emevi Hanedanı’nın son yıllarına kadar annesi Arap olmayan
aile fertlerinin halifeliğine olumlu bakılmamıştır. İktidarda bulunan Emevi yöneticilerinin ço-
ğunun, Müslümanların eşitliği ilkesini bir yana bırakarak mevaliye yeni vergiler yüklediği ve
fetihlere katıldıkları hâlde bazı bölgelerde onları askerî maaş divanına kaydetmediği bilinmek-
tedir. Hatta Abdülmelik b. Mervan Devri’nden itibaren İslamiyet’i kabul edenlerin sayısındaki
artış hızlanınca cizye ve haraç gelirinin azaldığını gören Haccac, İslam’a girenlerden kaldırılması
gereken cizye vergisini mevaliden almaya devam etmiştir. Bu uygulama Ömer b. Abdülaziz Dö-
nemi’ne kadar sürdürülmüştür.

Yiğit, İ.(2004). Mevali. DİA (C. 29). (s. 425’ten düzenlenmiştir.)

207