Page 211 - Tarih 9 | Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 9 110

5. ÜNİTE > İslam Medeniyetinin Doğuşu Kazanım 9.5.3: Emeviler ile birlikte İslam Devleti’nin yapısında meydana gelen değişimi analiz eder.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi
Etkinlik İsmi MEVALİ POLİTİKASINI DEĞERLENDİRME 20 dk.

Amacı Mevali politikasının Veda Hutbesi ile karşılaştırarak değerlendirebilme. Bireysel
Yönerge Aşağıdaki soruları metinlerden hareketle cevaplandırınız.

METİN 1 METİN 2
Veda Hutbesi Mevali Politikası

• Ey insanlar! Rabbiniz birdir. Babanız da bir- Emeviler Dönemi’nde Müslüman toplumun yapı-
dir. Hepiniz Âdem’in çocuklarısınız. Âdem sı, ağırlıklı olarak Araplar ve kendi varlığını yeni
ise topraktandır. Arab’ın Arap olmayana, hissettirmeye çalışan mevaliden oluşmaktaydı.
Arap olmayanın da Arap üzerine üstünlüğü Fethedilen yeni bölgelerde İslam’ı kabul eden Arap
olmadığı gibi kırmızı tenlinin siyah üzerine, olmayan unsurlar mevali olarak adlandırılmıştır.
siyahın da kırmızı tenli üzerinde bir üstünlü- Bu dönemde idari, siyasi, ekonomik ve sosyal ola-
ğü yoktur. Üstünlük ancak takvada, Allah’tan rak hayatın her alanında ikinci sınıf vatandaş gibi
korkmaktadır. Allah yanında en kıymetli görülen mevali, Müslüman Arapların yararlandığı
olanınız, O’ndan en çok korkanınızdır. Azası birçok imkândan yoksun kalmıştır. Bu durumun
kesik siyahi bir köle başınıza amir olarak ta- tersi yöndeki istek ve uygulamalar ise Arap top-
yin edilse sizi Allah’ın kitabı ile idare ederse lumu tarafından yadırganmıştır. Örneğin Sudan
onu dinleyiniz ve itaat ediniz. asıllı mevali Sâid b. Cübeyr, Kûfe kadılığına tayin
edildiğinde bazı gruplar kadılığın Araplara özgü
• Müminler! Sözümü iyi dinleyiniz ve iyi bel-
leyiniz. Müslüman, Müslüman’ın kardeşidir olduğunu düşündükleri için bu atamaya tepki gös-
ve böylece bütün Müslümanlar kardeştirler. termiştir. Yine bu dönemde mevali, orduda Müs-
Bir Müslüman kardeşinin kanı da malı da lüman Araplar gibi süvari olarak değil de ancak
helal olmaz. Fakat malını gönül hoşluğu ile piyade olarak bulunabilmiştir. Üstelik Arap süva-
vermişse o başkadır. rilerden daha az aylık ve daha az hisse almışlardır.

El-Mağlus Sami bin A. (2012), Siyer Atlası, Aydınlı O. (2003), Mezheplerin Oluşum Sürecinde
M. E. Yıldırım (Yay. haz.), Siyer Yayınları. Mevâlî’nin Rolü, Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Fa-
(s.388’den düzenlenmiştir.) kültesi Dergisi (C. 2). (s. 6-7’den düzenlenmiştir.)

1. Hz. Peygamber’in Veda Hutbesi’nde üzerinde durduğu değerlerin, mevali politikası ile uğradığı
değişimi değerlendiriniz.

2. İkinci sınıf vatandaş kavramının ortaya çıkmaması için sizce, bir ülke hangi özelliğe sahip olmalıdır?

3. Veda Hutbesi’ni günümüz insan hakları açısından değerlendiriniz.

209
Hazırlayan: Özgür BAĞCI