Page 126 - Türk Dili ve Edebiyatı - 9 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 9 65

4. ÜNİTE > Masal/Fabl Kazanım A.2.1. Metinde geçen kelime ve kelime gruplarının anlamlarını tespit eder.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi MASALLARDA TEKERLEME 25 dk.

Amacı Metninde geçen kelime ve kelime gruplarının anlamlarını kavrayabilmek. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz ve soruları cevaplayınız.

TEKERLEME

Zaman zaman içinde, kalbur saman içinde; cinler cirit oynarken eski hamam içinde… Enteşeden men-
teşeden derken bir karpuzcu çıktı şu köşeden! Ay efendim, vay efendim; karpuzlar da karpuz mu ya,
ne tartıya gelir ne teraziye; ne arşına gelir ne endazeye; doğrusu görülmüş gibi görülecek gibi değil;
üstü nakış nakış örülmüş ama örülecek gibi değil! Baktım, bakakaldım; on para verdim, on tane aldım.
Hani karpuz kesme ile yürek ferahlamaz derler; derler ama bakalım, adı mı güzel, tadı mı güzel, şu
karpuzun deyip çıkardım bıçağımı, baltamı, nacağımı; ha kestim ha kesiyorum; ha eştim ha eşiyorum
derken bıçaktır, bir kapak açmasın mı? Kapağı açarken elim de içine kaçmasın mı? Bak hele bir, elimi
çıkarayım derken kendim de varıp içine düşüvermedim mi? Bir de gördüm ki ne göreyim; bir yanı
sazlık, samanlık, bir yanı tozluk, dumanlık. Bir yanında demirciler demir döver denginen; bir yanında
boyacılar boya boyar renginen; erenleri, derenleri! Gördün mü bir başıma gelenleri; ne duvarı var yıkı-
lır ne kapısı var çıkılır! Boşa koydum dolmadı, doluya koydum almadı; derken bir çoban ilişti gözüme
ve lakin ne dönüp baktı yüzüme ne kulak verdi sözüme! Sürüsünü kaybetmiş boru mu bu! On yıldır
arıyormuş koru mu bu! Bu karpuzun içinde, iki dertli bir araya gelende; o başladı kavala, ben başladım
mavala; inanmayın bu masala!
(Düzenlenmiştir.)
Mehmet Başaran, Aç Kapıyı Bezirgânbaşı, Doğa Basın Yayın, İstanbul, 2003.

1. Masal anlatıcılarının masala tekerleme ile başlamalarının sebebi ne olabilir?

2. Tekerlemede geçen abartılı ifadelerin metnin söyleyişine etkisini açıklayınız.

125