Page 282 - Türk Dili ve Edebiyatı - 9 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 9 144

7.ÜNİTE > Biyografi-Otobiyografi Kazanım A.4. 1. Metinde geçen kelime ve kelime gruplarının anlamlarını tespit eder.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi YAŞAM ÖYKÜSÜNDEKİ KELİMELER YAŞIYOR 25 dk.
Amacı Kelime ve kelime gruplarının anlamını metindeki bağlamından belirleyebilmek. Kelime ve kelime gruplarının Bireysel
anlamının bağlama göre değişebileceğini tespit edebilmek. Farklı kelime ve kelime gruplarının benzer ifade-
leri karşılayan aynı cümleler oluşturabileceğini fark edebilmek.

Yönerge Metni okuyunuz. Aşağıdaki soruları okuduğunuz metin çerçevesinde cevaplayınız.
(Alıntı metnin aslına sadık kalınmıştır.)

ÂŞIK VEYSEL’İN YAŞAM ÖYKÜSÜ
(…)
Âşık Veysel, Cumhuriyet’in onuncu yıldönümüne rastlayan 1933 yılına kadar, başka ozanların şiirlerini
çalıp söylemiş. Kendi deyişlerini söylemekten utanır, çekinirmiş. O yıllarda şairlerimizden rahmetli
Ahmet Kutsi Tecer tanımış Veysel’i. Onun ışık tutuculuğuyla Veysel’in şiirleri aydınlığa kavuşmuş. Vey-
sel; şairliğinin gelişmesinde Tecer’in büyük yardımlarını gördüğünü söylerdi her zaman.
(…)
Halk ozanlarından en çok Karacaoğlan’ı, Yunus’u, Emrah’ı, Dertli’yi severdi. Çağımızın ozanlarından
Ahmet Kutsi Tecer’in ayrı bir yeri vardı Veysel’de. Onun aracılığıyla Köy Enstitülerinde bir süre saz
öğretmenliği de yapmıştı Veysel. Sırasıyla Arifiye, Hasanoğlan, Çifteler, Kastamonu, Yıldızeli, Akpınar
Köy Enstitüleri’nde bulunmuştu.
1952 yılında İstanbul’da büyük bir jübilesi yapılan Âşık Veysel’e 1965 yılında Türkiye Büyük Millet
Meclisi, “Anadilimize ve Milli Birliğimize yaptığı hizmetlerden dolayı” özel bir kanunla vatani hizmet
tertibinden aylık bağlamıştı.
Veysel’in bir başka özelliği daha vardı; köyünde ve çevresinde ondan önce bir tek meyve ağacı olmadığı
halde, Sivrialan’da ilk meyve bahçesini o yetiştirmişti. Hem öyle bir bahçe ki, içinde elmadan kayısıya,
kirazdan cevize kadar türlü türlü meyve ve çiçek vardı. Veysel, kardeşlerinin yardımıyla bu bahçeyi
yapmaya başladığı zaman köylüleri “Atalarımız bunca yıl böyle bir iş yapmamışlar, şu kör adam onlar-
dan iyi mi bilecek ki böyle bir işe kalkıştı? Demişler. Birkaç yıl sonra ağaçlar yetişmiş, meyve vermiş.
Köylüler önceki dediklerini hatırlayıp utanmışlar, bu defa “o kör değilmiş, meğer kör olan bizmişiz”
diyerek Âşık Veysel’i kutlamışlar. İşte böylesine uzağı gören bir insandı o…
Yetmiş yıl karanlık bir dünyada yaşadı (ölümü 21 Mart 1973). Fakat karanlık gözlerindeydi yalnız, içi
apaydınlıktı, şiirleri de öyle…
(…)
Ümit Yaşar Oğuzcan
Âşık Veysel Şatıroğlu, Dostlar Beni Hatırlasın, Hayatı ve Bütün Şiirleri, İnkılâp Yayınları, İstanbul, 2016.

1. “Söylemek” kelimesinin metinden alınan “Veysel; şairliğinin gelişmesinde Tecer’in büyük yardım-
larını gördüğünü söylerdi her zaman.” cümlesindeki kullanım anlamının yanında bağlama göre
taşıdığı pek çok anlam vardır. Buna göre aşağıda verilen tablodaki boşlukları doldurunuz.

Söylemek Kelimesinin Farklı Anlamları Cümle
a) Bir düşünceyi ileri sürmek, ortaya atmak
b) Bu filmin çok beğenilip ödül alacağını size söylemiştim.
c) Haber vermek

ç) Ah bu türküler, ne söyler bize geçmiş günlerden!

281