Page 414 - Türk Dili ve Edebiyatı - 9 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 9 211

8.ÜNİTE > Mektup/E-posta Kazanım A.4.9. Metinde ortaya konulan bilgi ve yorumları ayırt eder.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi/Yazma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi METNİ YORUMLUYORUM 20 dk.
Amacı Metni farklı bakış açıları ile yorumlayabilmek. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metni okuyarak soruları cevaplayınız (Alıntılanan metnin aslına sadık kalınmıştır.).

Benim hesabıma göre günün tarihi 30 Aralık 1984, yani yeni bir yıla girdiğim falan yok ama başkaları
girdiğine göre yeni bir yıl var, yeni bir şeyler yazmak gerekiyor. Umut bezirgânlığı yapmadan umut
vermek, derinden sevinme yetisini yitirmeme karşın sevinmek geliyor içimden ama önce bir döküm
yapmalıyım; geçtiğimiz yıllarda meslektaşlarım ve ben nerelerde tökezlemişiz…

Konuya yazım savurganlığı ile girebiliriz. Geçen yılın dergilerini karıştırırsanız göreceksiniz kuşku-
suz: ne çok tırnak, tire, bar, parantez, ünlem, köşeli parantez vb. kullanmışız yazılarımızda. Demek ya
anlattığımızı okura yeterince iletemediğimizi düşünerek anlamı pekiştirecek sözcüklerin altını çiz-
meyi seçmişiz ya da okurun altını çizdiğimiz sözcüklerden ve kavramlardan başka bir anlam çıkar-
masını sanki göz kırparak rica etmişiz. Önceleri, tırnak işareti, metne aykırı ya da yadırgı düşen bazı
yabancı ama vazgeçilmez sözcükleri bu özellikleriyle vurgulamak, yazıda dil bütünlüğünü korumak
adına kullanılıyordu: “Hayalperest”, “egzotik” gibi. O dönem tırnaklarının, Türkçenin anlaşılmasına
büyük katkıda bulunduğuna inanıyorum; en azından Türkçe düşünmeye alıştırılmış, zorlamış bizi o
tırnaklar.

Sonraki dönemin tırnaklarıysa yeni bir işlev yüklenmeye başlıyor. Yazarlar, egemen ideolojinin bir
parçası saydıkları her şeyi -bakıyoruz- tırnak içine alıyorlar. “erkek adam” gibi “boyalı basın” gibi,
“geçiş dönemi” gibi böylelikle tırnak, yazarın dünyaya bakışının, siyasal seçmesinin bir göstergesi
haline geliyor.

(Alınmıştır.)
Uyar, T. (2003). Gündökümü Bir Uyumsuzun Notları Cilt 2. İstanbul: YKY.
Kelime Dağarcığı
bezirgân: Tacir, tüccar. yadırgı: Yabancı.

1. Yazar, noktalama işaretlerinin okuru yönlendirmede etkili olduğuna vurgu yapan bir metin oluştur-
muştur. Sizce bir metni oluştururken okuru yönlendirmek için yukarıda anlatılanların dışında başka
ne gibi yöntemlere başvurulabilir?

413