Page 38 - Biyoloji 11 | 1. Ünite

İNSAN FİZYOLOJİSİ
Göz
Göz, görmeyi sağlayan duyu organıdır. Göz küresi ve yardımcı yapılardan meydana gelir (Görsel 1.1.37).
Göz küresi; dıştan içe doğru sert tabaka, damar tabaka ve ağ tabaka olmak üzere üç tabakadan oluşur.

1
Sert tabaka (sklera): En dıştaki tabakadır. Bağ dokudan
oluşur. Gözü dış etkilere karşı korur. Göz küresinin şeklini
oluşturur. Göz kaslarının bir ucu bu tabakaya tutunarak göz
küresini hareket ettirir. Gözün beyaz kısmıdır, bu nedenle bu
kısma göz akı da denir. Kan damarı içermez. Bu tabaka gözün
ön tarafında saydamlaşır, şişkinleşir, ışığı kıran korneayı (say- İris
dam tabaka) oluşturur. Kornea göze gelen ışığın ilk kırıldığı
yerdir. Kırılan ışığın göz merceğine ulaşmasını sağlar.

Göz bebeği

2
Damar tabaka (koroid): Sert tabaka ile ağ tabaka arasın-
da yer alır. Gözü besleyen kan damarları bu tabakada bulu-
nur. Damar tabaka gözün ön tarafında renkli iris tabakasını
oluşturur. Düz kaslardan oluşan ve göz bebeğinin büyüklüğü- Mercek
nü ayarlayan pigmentli perdeye iris denir. İristeki pigmentler
gözün rengini belirler. Göze ışığın girmesini sağlayan açıklığa
göz bebeği denir. Göz bebeği, göze gelen ışığın ayarlanmasını Kornea
sağlar. Loş ışıkta genişleyip parlak ışıkta daralması göz bebeği
refleksi olarak adlandırılır. İrisin arkasında göz merceği bulu-
nur. Bu mercek ince kenarlı mercek yapısındadır. Göze gelen Kirpiksi cisim
ışığı ikinci kez kırarak ağ tabakada bir noktada toplanmasını
sağlar. Damar tabaka iris etrafında kalınlaşarak kirpiksi cisim
denen bir yapıyı oluşturur. Kirpiksi cisimde düz kaslar bulu-
nur. Mercek, asıcı bağlar ile kirpiksi cisme bağlanır. Burada
bulunan kaslar kasılıp gevşeyerek göz merceğinin kalınlığını
ayarlar. Yakındaki bir cisme bakıldığında kirpiksi cisimdeki Görsel 1.1.37: Gözün yapısı
düz kaslar kasılır, asıcı bağlar gevşer, mercek kalınlaşırak küre
biçimini alır, göz bebeği küçülür. Uzaktaki bir cisme bakıldı-
ğında kirpiksi cisimdeki düz kaslar gevşer, asıcı bağlar kasılır,
mercek incelerek yassılaşır, göz bebeği büyür. Uzaktaki ya da
yakındaki cisimlerin görüntüsünün retina üzerine düşürülme-
si için göz merceğinin kalınlığının ayarlanmasına göz uyumu
denir.
Gözde saydam tabaka ile iris arasındaki boşluğa ön oda,
iris ile göz merceği arasındaki boşluğa ise arka oda denir. Her
iki odanın içi de kirpiksi cisim tarafından salgılanan sıvıyla
doludur. Bu sıvı göze şekil verdiği gibi saydam tabakanın ve
merceğin beslenmesini de sağlar. Mercek ile ağ tabaka arasın-
daki boşluğa karanlık oda denir. Bu boşluk camsı cisim denen
bir sıvıyla doludur, gözün şeklinin sabit kalmasını sağlar. Ön
ve arka oda içindeki sıvının dengesinin bozulması ile sıvı ba-
sıncı artabilir. Bu duruma göz tansiyonu denir.
50