Page 39 - Biyoloji 11 | 1. Ünite

3
Ağ tabaka (retina): Fotoreseptörler ve görme sinirlerinin bulundu-
ğu tabakadır. Retinada bulunan fotoreseptörler koni ve çubuk hücreleri
olmak üzere iki çeşittir (Görsel 1.1.38). Koni reseptörleri, parlak ışıkta
renkli ve ayrıntılı görmeyi sağlar. Mavi, yeşil ve kırmızı ışığı algılayan üç
çeşit koni reseptör bulunur. Bu reseptörlerden birkaçı birlikte çalıştığında
diğer renkler algılanır. Koni hücrelerinden sorumlu genlerde meydana
gelen bozukluklar sonucu koni hücrelerinden biri ya da birkaçının bu-
lunmamasına renk körlüğü (daltonizm) denir. Koni hücrelerinin hiç
bulunmamasına tam renk körlüğü denir. Renk körlüğü X kromozo-
munda çekinik bir genle taşınan kalıtsal bir hastalıktır. Çubuk hücreleri,
renklere karşı duyarlı olmayıp ışığa karşı duyarlı olan fotoreseptörlerdir.
Çubuk hücreleri, cisimleri siyah beyaz görmeyi ve cisimlerin kaba taslak
algılanmasını sağlar. Çubuk reseptörler az ışıkta bile çalıştığından geceleri
Sarı nokta görmemizi sağlar. Ürettiği rodopsin pigmenti (görme pigmenti) az ışıkta
cismin şeklinin algılanmasını sağlar. Rodopsin karanlıkta üretilip ışıkta
yıkılan bir moleküldür. Karanlıktan aydınlığa aniden çıkıldığında gözün
karanlığa alışması için geçen süreye göz kamaşması denir. Rodopsin A
vitamini eksikliğinde üretilemez. Böylece gece körlüğü (az ışıkta göreme-
me) denen bir durum meydana gelir. Koni reseptörlerin yoğun olarak yer
aldığı ve ışınların kırılarak retinada toplandığı bölgeye sarı nokta (sarı
benek) denir. Koni reseptörleri sarı nokta merkezinde, çubuk reseptörleri
ise sarı noktanın çevresinde daha yoğundur. Bu nedenle yan tarafından
gözün önüne getirilen cismin önce şekli, sonra rengi algılanır. Optik sinir
adı verilen görme sinirlerinin göz küresinden çıktığı noktada fotoreseptör
bulunmadığı için görüntü algılanmaz. Bu noktaya kör nokta denir. Reti-
nada koni ve çubuk hücreler ile impuls oluşumunda görevli nöronlar ve
gangliyon hücreleri bulunur. Gangliyon hücrelerinin aksonları birleşerek
optik siniri oluşturur. Her iki gözden gelen optik sinirlerin birleştiği beyin
Optik sinirler kabuğundaki bölgeye optik kiyazma denir.
Kör nokta
Retina

Çubuk reseptörleri

Koni reseptörleri

Nöronlar Fotoreseptörler
Görsel 1.1.38: Retinanın yapısı
51