Page 41 - Biyoloji 9 | 2.Ünite

Bilimsel bir problem, araştırmacının belirli bir durum veya ola-
ya ilişkin yaptığı gözlemler ve topladığı veriler sayesinde kendisini
rahatsız eden durumu net bir şekilde tanımlamasıdır. Gözlem, bir
konu ile ilgili duyu organları ya da ölçme araçları kullanılarak ya- ARAŞTIRINIZ
pılan veri toplama sürecidir. Özel bir konu ile ilgili kayda alınmış TÜBİTAK tarafından her
bilgiler veri olarak adlandırılır. Veri toplama bilimsel sürecin her yıl düzenlenen "Lise Öğ-
aşamasında yapılabilir. Gözlemler ölçme araçları kullanılmadan rencileri Araştırma Proje-
leri Yarışması" Proje Reh-
sadece duyu organları ile yapılırsa nitel gözlem olarak adlandırı-
berini inceleyerek bilimsel
lır. Ölçme araçları (Görsel 2.44) kullanılarak yapılan ve sonuçları bir çalışmanın nasıl yürü-
sayısal olarak ifade edilebilen gözlemlere ise nicel gözlem denir. tüldüğünü araştırınız.
Örneğin “Zürafanın boyu uzundur.” ifadesi, nitel bir gözlemken “Zü-
rafanın boyu 4,5 metredir.” ifadesi nicel bir gözlemdir. Nitel gözlem-
ler, öznel olup kesin sonuçlar içermezken nicel gözlemler nesneldir
ve kesin sonuçlar içerir.

Görsel 2.44: Nicel gözlemler, ölçme araçları
kullanılarak yapılır ve daha güvenilirdir.

Problem belirlendikten sonra hipotez olarak adlandırılan probleme
ilişkin geçici çözüm önerileri ileri sürülür. Hipotezler gözlem ve
verilere dayanan, sınanabilen ve sorgulanabilen önermelerdir.
Hipotezlerden tahmin adı verilen mantıklı sonuçlar çıkarılır.
Hipotezler sonraki aşamada gözlem ve deneylerle test edilir.
Deneylerde gözlemlerden farklı olarak koşullar değiştirilebilir.
Bilimsel çalışmalarda genellikle kontrollü deneyler tercih edilir.
Kontrollü deney, bir olayı etkileyecek faktörlerden sadece birinin
değiştirilip diğerlerinin sabit tutulmasıyla yapılan deneydir. Kontrollü
deneyde, deney grubunda test edilecek faktör değiştirilirken
kontrol grubunda tüm şartlar sabit tutulur. Deney sonucunda iki
gruptan elde edilen veriler karşılaştırılır. Deneyde etkisi araştırılan
değişkene bağımsız değişken denir. Bağımsız değişkene bağlı
olarak değişen ise bağımlı değişkendir.

Gözlem ve kontrollü deneylerin sonuçları bilim insanları tarafından
değerlendirilir ve yorumlanır. Veriler hipotezi destekliyorsa
deneyler tekrarlanır ve elde edilen sonuçlar diğer bilim insanları ile DÜŞÜNÜP
paylaşılır. Diğer bilim insanları da aynı sonuçlara ulaşırsa hipotez YORUMLAYINIZ
gerçek hâline dönüşür. Gerçek, herkes tarafından doğruluğu kabul Farklı disiplinlerde bilimsel
edilen ve aynı şartlarda aynı sonuçlara ulaşılan gözlemlerdir. yöntemler ne tür farklılık-
lar gösterir?
Sonuçlar hipotezi desteklemiyorsa hipotez terk edilerek yeni bir
hipotez kurulur.

121
Hücre