Page 38 - Biyoloji 9 | 2.Ünite

B) Aktif Taşıma

Küçük moleküllerin az yoğun olduğu ortamdan çok yoğun olduğu
ortama doğru enerji (ATP) harcanarak enzim ve taşıyıcı protein-
ler yardımıyla taşınmasına aktif taşıma denir. Aktif taşıma, difüz-
yonun tersi yönünde işler. Örneğin bir tatlı su algi olan Nitella’da
(Nitella) potasyum iyonlarının hücre içinde dış ortamdan 1.000 kat
daha fazla bulunması aktif taşıma ile gerçekleşir. Sinir hücrelerin-
de uyartı iletimi sırasında sodyum ve potasyum iyonları aktif ta-
şıma ile yer değiştirir (Görsel 2.40). Su, hiçbir zaman aktif yolla
taşınmaz; sadece osmozla yer değiştirir.
Na
Na K
Na
Hücre dışı Na K
Na Taşıyıcı
protein

Na
K
K

ATP
ADP K K
Na
K
Na K
K
K
Hücre içi
Görsel 2.40: Hücre zarında gerçekleşen aktif taşıma
II. Büyük Moleküllerin Zardan Geçişi

Büyük moleküllerin zardan geçişi, taşınma yönüne göre iki şekilde
olur.
A) Endositoz
Büyük moleküllerin hücre zarının içeriye doğru çökmesiyle oluşan
cepler yardımıyla enerji harcanarak hücre içine alınmasına
endositoz (Görsel 2.41) denir. Bakteri, bitki (bazı istisnalar hariç)
ve mantar hücrelerinde hücre duvarı endositozu engeller.

Hücre dışı

Besin molekülleri

Hücre zarı

1

Endositoz cebi 2

Hücre içi 3
Besin kofulu
Görsel 2.41: Moleküllerin endositozla hücre içine alınması

118
Hücre