Page 36 - Biyoloji 9 | 2.Ünite

İzotonik Ortam: Yoğunluğu hücrenin sitoplazma yoğunluğuna eşit
olan çözeltidir (Görsel 2.37.a-2.38.a). Böyle bir ortamda hücre içi
DÜŞÜNÜP osmotik basınç ile turgor basıncı birbirine eşit olduğundan emme
YORUMLAYINIZ kuvveti sıfırdır. Kan plazması, lenf sıvısı ve serum fizyolojik hayvan
hücreleri için izotonik ortamdır.
Bal, reçel, pastırma, sucuk,
turşu gibi yiyecekler neden Hipertonik Ortam: Yoğunluğu hücrenin sitoplazma yoğunluğundan
uzun süre bozulmaz?
fazla olan çözeltidir. Bu tür ortamların osmotik basıncı yüksek oldu-
ğundan hücreler, su kaybeder ve büzülür; bu olaya plazmoliz denir.
Plazmoliz, hücrenin turgor basıncını azaltır; osmotik basıncını artırır
(Görsel 2.37.b-238.b).
Hipotonik Ortam: Yoğunluğu hücre yoğunluğundan az olan ortam-
lardır. Hipotonik ortamlarda bitki hücreleri su alarak şişer ve turgor
hâline geçer (2.37.c). Su kaybederek plazmoliz durumuna geçmiş
bir hücre, hipotonik bir ortama konursa su alarak eski hâline döner;
bu olaya deplazmoliz denir.

a İzotonik ortam b Hipertonik ortam
Hücreler su kaybederek
Bitki hücresi plazmoliz olur.

İzotonik çözelti içinde
hücreler normal durum-
larını korur.
c Hipotonik ortam
Bitki hücreleri aşırı mik-
tarda su aldığında turgor
Merkezî koful durumuna geçer.

Görsel 2.37: Farklı yoğunluktaki çözeltilerde bitki hücrelerinde meydana gelen değişimler

Hayvan hücreleri, hipotonik ortamda su alıp şiştiğinde hücre zarı içeri
giren suyun basıncına dayanamaz ve parçalanır; bu olaya hemoliz
denir (Görsel 2.38.c). Saf su hayvan hücreleri için hipotonik ortamdır.

a İzotonik ortam b Hipertonik ortam
Hücreler su kaybederek
Kırmızı kan hücreleri plazmoliz olur.

İzotonik çözelti içinde
hücreler normal du-
rumlarını korur.
c Hipotonik ortam
Hücreler aşırı miktarda
su alarak şişer ve patlar,
hemoliz olur.

Görsel 2.38: Farklı yoğunluktaki çözeltilerde hayvan hücrelerinde meydana gelen değişimler:

116
Hücre