Page 30 - Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi | 5.Ünite

teknolojik özelliklerine göre ağ, aksiyon, macera, motor sporları, rol yapma/canlandırma oyunları, simü-
lasyon, spor ve strateji oyunları olarak sınıflandırılmaktadır. Günümüzde Genel Ağ üzerinden oynanan
ve çoklu oyuncular ile oynanan yeni dijital oyunlar üretilmektedir. Son dönemlerde cep telefonları da
çevrim içi ve çevrim dışı dijital oyunların oynandığı araçlar hâline gelmiştir.
Oynayanı eğlendirmesi, başarısını ödüllendirmesi, gelişim hissi vermesi ve sosyalleşme ihtiyacını
karşılaması oyunların olumlu özellikleridir. Oyunların kadınlara, aileye ve çocuklara göre farklılaşması
da giderek daha fazla insana hitap etmesini sağlamaktadır. Bunun yanında pedagoglar, şiddet içeren
bilgisayar oyunlarını oynayan çocukların gerçek hayatta da bunu devam ettirdiğini, sanal dünyada so-
runlarını tek tuşla çözen çoçuğun gerçek hayattaki sorunlarını çözemediğini, bunun da çocuğu saldır-
ganlaştırıp şiddete yönlendirdiğini İfade etmektedirler.

KARŞILAŞTIRALIM

Aile büyüklerinizin çocukluk ve gençlik dönemlerine dair paylaşımlarıyla kendi yaşantınız ara-
sındaki farklılıkları ekonomik, sosyokültürel ve teknolojik imkânlar açısından karşılaştırınız.

5.5 KÜRESELLEŞEN DÜNYADA ÖNE ÇIKAN OLAY VE OLGULAR

5.5.1. Arap Baharı

Coğrafi keşiflerle yeni ticaret yollarının bulunması Orta Doğu’nun önemini azaltsa da Orta Doğu,
Süveyş Kanalı’nın açılması ve İkinci Dünya Savaşı sonrasında dünya petrol ihtiyacının karşılandığı
en önemli bölge olmasıyla yeniden ilgi odağı hâline geldi. Bölgede kurulan mandater idarelerle Orta
Doğu’nun yer altı zenginliklerine kolayca ulaşan Batı, kendi çıkarları doğrultusunda kurulan yönetimleri
diktatör dahi olsa demokratik yönetimlere tercih etti.
Tunus’ta pazarcılık yapan üniversite mezunu Muhammed Buazizi adlı gencin kendisine yapılan hak-
sızlık ve baskı sonrasında 17 Aralık 2010’da kendini yakmasıyla başlayan olaylar kısa sürede ülke
geneline yayıldı. Demokrasi ve değişim parolasıyla devam eden olaylar Mısır, Yemen, Libya, Suriye gibi
Arap ülkelerinde de ortaya çıktı. Gürcistan’daki olaylara Gül Devrimi, Ukrayna’dakine Turuncu Devrim,
Çekoslovakya’dakine Prag Baharı dendiği gibi Arap coğrafyasında başlayan olaylar için de Arap Baharı
ifadesi kullanıldı.
Arap Baharı’nın ortaya çıkıp yayılmasındaki etkiler şunlardır:
• II. Dünya Savaşı ile bölgede sonlanan manda idare sistemi yerine kurulmaya çalışılan ulus-devlet
yapılanmasındaki yanlışlıklar, Arap toplumunu aşiret ve mezhep merkezli toplum yapısına zorladı.
Bu yapı ise çatışma ortamlarını doğurdu.
• Orta Doğu’da var olan yer altı zenginliklerine rağmen bölge ülkelerinde işsizlik oranlarındaki artış,
rüşvet ve yoksulluk isyanlarda öncül nedenleri oluşturdu. Asgari ekonomik sorunlara çözüm bula-
mayan iktidarlar sorgulanmaya başlandı.
• Arap ülkelerindeki krallık ve cumhuriyet idarelerinin çoğunda var olan tek partili ve tek adamlı idare-
ler muhalefetin gelişmesine müsaade etmedi. Bu tekli yapılar eleştiri ve başkaldırılara neden oldu.
• Arap dünyası, eğitim seviyesinin yükselmesi ve modern iletişim araçlarının yoğun olarak kulla-
nılmasıyla dünyadaki gelişmelerden etkilenmeye başladı. Bu etkilenmeler Arap Baharı’nın hem
önemli bir nedeni hem de sürecin belirleyicisi oldu. Arap Baharı’na “Twitter Devrimi” veya “Facebo-
ok Devrimi” diyenler dahi çıkmıştır. Halkın organize olmasında, gelişmelerden haberdar olmasında
ve başka bölgelerle iletişime geçmesinde bu sosyal ağlar etkili olmuştur.
Tunus’un ardından Mısır, Libya ve Yemen’de de iktidarlar değişmiştir. Suriye ateş çemberinin içeri-
sindedir. Ürdün, Bahreyn, Sudan, Cezayir gibi Arap ülkelerinde ise Arap Baharı’nın etkisiyle protesto ve
gösteriler yapılmasına rağmen yönetimlerde değişim yaşanmamıştır.

246