Page 26 - Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi | 5.Ünite
P. 26
5.4 KÜRESELLEŞEN DÜNYADAKİ EKONOMİK, SOSYOKÜLTÜREL
VE BİLİMSEL GELİŞMELER
Küreselleşme, toplumlar arasındaki etkileşimin artarak ilerlediği bir süreci kapsar. İletişim teknoloji-
sindeki gelişmeler; coğrafi olarak uzak, kültürel anlamda farklı görünen toplumları birbirine yakınlaştır-
mış, düzenlenen uluslararası spor organizasyonları ile sanatsal etkinlikler dünyanın her yerinden takip
edilebilmiştir. Bu süreçte ülkeler ekonomi alanındaki bağlarını güçlendirmeye çalışmıştır. Bilimsel bilgi
ve buluşların paylaşılması organ nakli, kök hücre ve DNA gibi çalışmalarda gelişmeler yaşanmasını
sağlamıştır.
5.4.1. 1980 Sonrası ABD ve Avrupa’daki Neoliberal Politikalar
Neoliberal (yeni liberal) ekonomi politikaları, 1980'li yıllardan itibaren kabul görmeye ve dünya öl-
çeğinde etkili olmaya başlamıştır. Bu politika klasik ekonomi okulunun önerdiği “Bırakınız yapsınlar,
bırakınız geçsinler.” ilkesiyle hareket etmektedir. Ülkelere göre farklılıkları olsa da neoliberal politikaların
en belirgin uygulamaları İngiltere ve ABD’de olmuştur. Neoliberal anlayışta kamu sektörünün daraltıl-
ması, finans piyasalarının ve dış ticaretin serbestleştirilmesi ve ekonominin yabancı sermayeye açılma-
sı esastır. Dünyada, neoliberal politikaların etkin olmasında 1980'lerin başlarından itibaren İngiltere’de
Margaret Thatcher (Margırit Teçır), ABD’de Ronald Reagan yönetiminin neoliberal ekonomi politikalarını
benimsemelerinin etkisi vardır. Bu ülkelerde uygulanan neoliberal ekonomi politikalarının ortak özellik-
leri şöyle sıralanabilir:
• Kamu harcamalarını azaltma
• Denk bir bütçe politikası izleme
• Vergi oranlarını indirme ve tarafsız bir vergi politikası uygulama
• İstikrarlı bir para politikası uygulama
• Özelleştirme ve yasal kurumsal serbestleşme
1980'li yılların sonunda komünizmin çökmesi ve Soğuk Savaş’ın sona ermesi, neoliberal politikaların
yaygınlaşmasında etkili olmuştur. Doğu Bloku’nun yıkılması, dünyada liberal piyasa ekonomisine yöne-
lik güven duygusunu artırmıştır. Doğu Avrupa ile Rusya, dünya ekonomisine dâhil olmak ve serbest pi-
yasa çerçevesinde örgütlenmek için Batı’ya açılmaya başlamıştır. Diğer yandan eski sosyalist ülkelerin
tamamı uluslararası ekonomik, mali ve ticari örgütlere (IMF, Dünya Bankası vb.) üye olmuştur. Böylece
eskiden komünist ekonomik yapının hâkim olduğu bölgelerde neoliberal politikalar yaygınlaşmıştır.
Neoliberalizmin, küresel bütünleşme (küreselleşme) sürecinin temel ideolojisi hâline gelmesi de ne-
oliberal ekonomi politikalarının yayılmasında etkili olmuştur. Küreselleşme sürecine dâhil olmak için
dışa kapalı ulusal ekonomilerin dışa açılma süreci neoliberal politikaları gerekli kılmıştır. Bu şekliyle
küreselleşme, neoliberalizmin gelişmesinin ve yaygınlaşmasının en önemli unsurlarından biri olmuştur.
Uluslararası finans kurumlarının yapısal uyum politikaları, Reagan ve Thatcher'ın uyguladığı politika-
lar ve komünizmin kapitalizme karşı alternatif olma özelliğini kaybetmesi neoliberalizmin tüm dünyaya
yayılmasını sağladı. Böylece neoliberal ekonomi politikaları, küresel ekonomi politikaları hâline geldi.
5.4.2. İnsan Hayatında Uydu ve İletişim Teknolojisi
21. yüzyılın kritik teknolojilerinden biri olan uydu teknolojisi, büyük bir hızla gelişmekte ve yeni uygu-
lama alanları ortaya çıkarmaktadır. Gözlem amacına yönelik uydu sistemleri giderek daha büyük önem
kazanmaktadır. Bu teknolojilere sahip ülkeler savunmalarında, ekonomilerinde ve bilimsel araştırma-
larında büyük kazanımlar elde etmektedirler. Uydu teknolojileri uzak mesafelere ulaşabildiği ve altyapı
çalışmalarına ait bir kısım zorunlulukları ortadan kaldırdığı için çok önemli işletme kolaylıkları ortaya
koymaktadır. Uydular; hava tahmini, güvenlik problemlerinin çözümü, mobil uydu iletişimi, sosyal ağlar,
navigasyon, ölçme ve haritacılık gibi birçok alanda kullanılmaktadır. Uydular görüntü ve sesin net ulaşı-
mı için bilişim teknolojisinde önemli bir araçtır.
242
