Page 16 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 | Çalışma Defteri-8

Açık Uçlu Sorular-I

Aşağıdaki metni okuyunuz ve soruları bu metne göre cevaplayınız.

MATMAZEL NORALİYA'NIN KOLTUĞU
(…)
Matmazel Noraliya'nın Koltuğu da Sinekli Bakkal gibi mistik bir dünya görüşünün savunulduğu bir romandır
ama Adıvar klasik roman tekniğini kullanırken Peyami Safa 19. yüzyılın sonlarında beliren yeni bir roman tekniğiyle
yazar. Büyük ölçüde Henry James'ten kaynaklanan bu roman anlayışında anlatım tekniğinin, bakış açısının önemi
büyüktür çünkü modern diyebileceğimiz romancılara göre eski tür geleneksel romanla yeni roman arasındaki önemli
fark; birinin "anlatma" yöntemine, ötekinin ise "gösterme" yöntemine ağırlık vermesidir. "Gösterme" yönteminde
yazar, anlatıcı olarak ortadan silinmeye yüz tutacak ve böylelikle roman hem daha gerçekçi olacak hem de bir canlılık
kazanacaktır.
Joseph Warren Beach, İngiliz romanına başlangıcından bugüne kadar kuşbakışı bir göz atacak olursak dikka-
timizi en çok çekecek şeyin, anlatıcının gittikçe ortadan silinmesi olacağını söylemişti. Öyle sanıyorum ki bu söz yalnız
İngiliz romanı için değil, genellikle roman türü için de doğrudur. Matmazel Noraliya'nın Koltuğu bu bakımdan önemli
çünkü anlatıcı olarak yazara en az yer veren bu teknik, Türkiye'de ilk kez bu romanda denenmiştir.
(…)
Birinci bölümde (hemen hemen romanın ilk yarısı) bu teknik başarılı, gerçekten de okur Ferit'in iç dünyasına
giriyor ve Ferit'in gözleriyle seyredilen bu kısmı böylece büyük canlılık kazanıyor. Özellikle ilk on beş yirmi sayfası,
öyle sanıyorum ki Türk romanında varılan yüksek bir düzeyi temsil eder. Ne var ki daha sonra, romandaki bu canlılık
aynı zamanda inandırıcılığı sağlayamıyor. Yine romanın tekniği gereği, parapsikolojik olaylar hep aynı insanın göz-
lemleri ya da dinlediği olaylar oluyor ve aynı pansiyonda birbirini öylesine kovalıyor, altı günlük bir süre içerisine
öylesine doluşuyorlar ki okurun durumu yadırgamamasına olanak kalmıyor. Ferit'in kendisi normal değil; hayaletler
gören, krizler geçiren, delilik korkuları içinde çırpınan bir genç. Yanındaki odada yatan Zehra, saate bakmadan zamanı
biliyor; başka bir yerde işlenen cinayeti görebiliyor. Pansiyonun sahibi Vafi Bey birtakım gizli kuvvetlere sahip, Katil
Tosun yine bir ruh hastası. Bütün bu insanların bir pansiyonda toplanmış olması olağan sayılabilir mi? Anlatım tekniği
ile kazanılan canlılığa rağmen bence, garip olayların üst üste yığılması romanı inandırıcılıktan yoksun kılıyor. Bununla
beraber pek çok okur; bu bölümün sonuna geldiği zaman, karşılaşmış olduğu akıl almaz olayların nasıl açıklanabile-
ceğini merak edebilir ve yazar da amacına ulaşmış sayılır.
(…)
Berna Moran, Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış I

1. Matmazel Noraliya'nın Koltuğu adlı metnin konusuna göre hangi eleştiri türüne girdiğini nedenleri ile yazınız.
................................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................

2. Matmazel Noraliya'nın Koltuğu romanıyla ilgili öne sürülen düşüncelerde, öznel yargılar ve nesnel yargılardan
hangisinin daha çok tercih edildiğini belirtiniz.
..............................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................
. ............................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................

ORTAÖĞRETİM 16 TDE-11
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ