Page 74 - Coğrafya 11 | 2.Ünite

BEŞERÎ SİSTEMLER

Taş ve toprağa dayalı sanayiden elde edilen başlıca ürünler; çimento, tuğla, kiremit, cam ve cam ürünleri,
kireç, alçı ve seramik eşya şeklinde sıralanabilir (Görsel 2.133). Türkiye'nin en gelişmiş üretim alanlarından
biri olan çimento endüstrisi, ülke genelinde çimento fabrikalarının yayılmasını sağlamıştır. TÜİK verilerine
göre 2014 yılında Türkiye'deki çimento üretimi 71 milyon ton iken 2017 yılında 83,5 milyon tona yükselmiştir
(Grafik 2.17).

(milyon ton)
90
83,5
80
71
70
63
60
50
40 36,2
30
24,4
20 15
10 6,3
2
0,4
0
1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 2014 2017
Yıllar
Görsel 2.133: Seramik fabrikası (Kütahya) Grafik 2.17: Türkiye’de çimento üretimi (TÜİK, 2017)

Cam üretiminin ham maddesi; beyaz kum olarak adlandırılan kuvars kumunun yanı sıra kireç taşı, sodyum
sülfat ve bazı kimyasallardır. Türkiye'de ilk cam fabrikası 1934 yılında İstanbul Beykoz'da kurulmuştur. Kırk-
lareli, Tekirdağ, Mersin ve Eskişehir günümüzde cam fabrikalarının bulunduğu iller arasındadır (Harita 2.26).
Türkiye'de nüfus artışı ve hızlı şehirleşme sonucu artan konut ihtiyacı, tuğla ve kiremit sanayisinin geliş-
mesini sağlamıştır. Eskişehir, Kütahya, Afyonkarahisar, Uşak, Tokat, Manisa ve İzmir bu fabrikaların yoğun-
laştığı iller arasındadır (Harita 2.26).
Seramik, porselen ve fayans üretiminde ana ham madde kil, kaolin, feldspat ve kuvars kumudur. Seramik
ve porselenden elde edilen ürünlerin de ihracatta yer aldığı görülmektedir. Çan (Çanakkale), Bozüyük ve Sö-
ğüt (Bilecik), Kütahya, İstanbul, İzmir ve Eskişehir başlıca seramik ve porselen fabrikalarının olduğu yer lerdir
(Harita 2.26).

K

Seramik ve porselen fabrikası

Tuğla ve kiremit fabrikası
0 100 200
km Cam fabrikası

Harita 2.26: Türkiye'de taş ve toprağa dayalı sanayi faaliyetlerinin bulunduğu yerler (Doğanay, H., 2016)

150