Page 48 - Coğrafya 9 | 1.Ünite

ÖRNEK 1
Aşağıda cami ile köprü arasındaki akarsuyun uzunluğunun kaç km olduğu bir kâğıt yardımıyla hesaplanmıştır.

İlk olarak cami ve çiftlik arasındaki mesafe kâğıdın Çiftlik
üzerine işaretlenir.
Cami

Kâğıdın yönü değiştirilerek bu defa çiftlik ile dere Cami Çiftlik Dere
arasındaki mesafe kâğıt üzerine işaretlenir.

Son olarak tekrar kâğıt hareket ettirilip dere ile Dere
köprü arasındaki mesafe kâğıda işaretlenir. Köprü

İşaretlenen kâğıt, çizgi ölçeğin üzerine yerleştirilir.
Cami ile köprü arasında akarsu boyunca 8 km
mesafe olduğu tespit edilir. Cami Çiftlik Dere Köprü

Örnek soru Örnek soru

Aşağıdaki çizgi ölçeği kesir ölçeğe dönüştürünüz. 1/400.000 ölçeğini gösteren aşağıdaki çizgi öl-
çekte “A” ile gösterilen yere ne yazılmalıdır?
5 0 5 10 15 20 0 A
km km

5 cm 10 cm
Çözüm Çözüm
Çentiklerin arası 1 cm’dir. Her çentik arası 5 km’ye 1/400.000 ölçeğini km’ye dönüştürmek için beş
karşılık gelmektedir. Buna göre, sıfır silinir.
1 cm = 4 km
Toplam 10 cm uzunluğundaki çizgi ölçek 5 bölüm-
1 cm 1
den oluştuğu için her aralık 2 cm’dir.
5 km 500.000
1 cm = 4 km ise
5 sıfır eklenerek cm’ye
2 cm = 8 km’dir.
dönüştürülür.
Toplam beş aralık olduğu için
5 x 8 = 40 yazılmalıdır.
Ölçeklerine Göre Haritalar
Haritaların ölçekleri, çizilecek haritanın kapsam ve amacına göre değişir. Haritaya aktarılacak ögelerin dağılışı-
nı doğru yerleştirmek ve göstermek için uygun ölçeğin seçilmesi önemlidir. Ayrıntılı harita çizimlerinde büyük öl-
çek kullanılırken dünya üzerindeki olayların genel dağılışını gösteren haritalarda küçük ölçek tercih edilmektedir.

Ölçekleri 1/200.000’den Bu haritalarda yer şekilleri, yollar ve yerleşim merkezleri ayrıntılı
Büyük Ölçekli Haritalar
büyük olan haritalardır. olarak gösterilir. Planlar bu grup içerisinde yer alır.
Ölçekleri 1/200.000 ile
Orta Ölçekli Haritalar 1/500.000 arasında Bu ölçekler kullanılarak hava ve kara yolu haritaları ile fiziki
haritalar yapılır.
değişir.
Ölçekleri 1/500.000’den Bu ölçeklerle hazırlanan haritalar geniş alanları, dünyanın tama-
Küçük Ölçekli Haritalar daha küçük olan hari- mını, kıtaları ve ülkeleri göstermek için çizilir. Bu tür haritalarda
talardır. ayrıntılar iyice azalır.

58 DOĞAL SİSTEMLER