Page 114 - DEFTERİM BİYOLOJİ 10

3.
Ünite Ekosistem Ekolojisi ve Güncel Çevre Sorunları

Ekosistem Bileşenleri

Ekosistem bileşenleri, cansız bileşenler (abiyotik faktörler) ve canlı bileşenler (bi-
yotik faktörler) olmak üzere iki gruba ayrılır.
Ekosistem

Cansız Bileşenler Canlı Bileşenler
(Abiyotik Faktörler) (Biyotik Faktörler)

• İklim • Su • Üreticiler
• Atmosferdeki • Ortam pH değeri • Tüketiciler
gazlar ve tuzluluk • Ayrıştırıcılar
• Güneş ışığı • Toprak
• Sıcaklık ve mineraller

Ekosistemin Cansız Bileşenleri
Ekosistemdeki canlıların yaşamını ve üremesini etkileyen fiziksel ve kimyasal özellikler
ekosistemin cansız bileşenleri (abiyotik faktörler) olarak adlandırılır.

İklim
• Bir bölgedeki uzun süreli hava olaylarının
ortalamasıdır. Bir bölgenin iklimi yükseltiyle,
Türkiye’de Akdeniz,
Ekvator’a ve denize uzaklığıyla yakından ilgilidir. Karadeniz, Marmara
• Işık, ısı, nem, yağış, yeryüzü şekilleri gibi etkenler iklimleri ve karasal
iklimlerin oluşumunu sağlar. iklim gibi farklı iklim
tipleri bulunur.
• Geniş coğrafi alanda etkili olan iklime makroklima,
dar coğrafi alanda etkili olan iklime ise mikroklima
adı verilir.

Atmosferdeki Gazlar
• Atmosferdeki gazlar Güneş’ten gelen radyasyonun bir kısmını emerek
radyasyonun canlılar üzerindeki olumsuz etkilerini engeller.
• Atmosferdeki karbondioksidin oksijene oranı fotosentez ve solunum tepkimelerini
etkiler.
Güneş Işığı
• Güneş yeryüzündeki enerjinin temel kaynağıdır. Fotosentetik canlılar, güneş ışığını
kullanarak besin üretir.
• Bir bölgeye ulaşan ışık miktarındaki farklılık, bitki ve hayvan dağılımını etkiler.
Sıcaklık
• Sıcaklık, biyosferdeki canlıların dağılımını etkiler.
• Sıcaklık derecesi; enlemlere ve boylamlara, ortama ulaşan güneş ışığı miktarına
ve mevsime göre değişir.

• Bitkilerde çimlenme ve çiçeklenme, hayvanlarda kış uykusu ve göç davranışı sıcaklık
değişimlerinden etkilenir.
• Vücut sıcaklığı çevresel koşullara göre değişen kurbağa ve yılan gibi canlılar kışı, kış
katılığı denen bir tür uyku hâlinde geçirir.
• Ayı ve kirpi gibi sabit vücut ısısına sahip memeliler ise dış ortamın sıcaklığı düşse de
vücut sıcaklığını koruyarak kış uykusuna yatar.

114