Page 116 - DEFTERİM BİYOLOJİ 10

3.
Ünite Ekosistem Ekolojisi ve Güncel Çevre Sorunları

1. Üreticiler (Ototroflar)
Üreticiler besin zincirinin ilk basamağında bulunur. İnorganik maddelerden organik
maddeler sentezleyerek kendi besinlerini üretir.
Bu canlılar, kullandıkları enerji kaynağına göre fotoototroflar ve kemoototroflar ola-
rak iki gruba ayrılır.

Fotoototroflar
• Fotosentezle besin üreten ototrof canlılara • Tam parazit bitkiler
fotoototroflar (fotosentetikler) denir. Klorofil fotosentez yapamaz.
bulunduran bu canlılar ışık enerjisi yardımıyla • Sorularda otçul
organik besin sentezi yapar. ve ototrof
karıştırılmamalıdır.
• Algler, bitkiler ve bazı bakteriler fotoototrof
canlılardır.
Kemoototroflar
• Kemosentezle besin üreten ototrof canlılara kemoototroflar (kemosentetikler)
denir. Bu canlılar, besin üretiminde enerji kaynağı olarak inorganik maddelerin
oksitlenmesiyle elde ettikleri kimyasal enerjiyi kullanır.
• Kemoototrof canlılar, bazı bakteriler ve arkelerdir.

2. Tüketiciler (Heterotroflar)
Tüketiciler, besin maddelerini üretemeyen ve dışarıdan hazır alan canlılardır.
Hayvanlar, mantarlar, bazı protistler, arkeler ve bakteriler tüketicidir.
Tüketiciler besinlerini diğer organizmalardan ya da organik atıklardan karşılar.

Tüketici canlıların bazıları besinlerini katı parçacıklar hâlinde alır. Bu canlılara
holozoik canlı denir. Holozoik canlıların bir kısmı otla, bir kısmı etle, bir kısmı ise
hem ot hem etle beslenir.

• Bitki bazlı besinlerle beslenen koyun, inek, tavşan gibi canlılar otçullara
(herbivor) örnektir.
• Et ile beslenen aslan, kurt, kartal gibi canlılar etçillere (karnivor) örnektir.
• Hem etle hem bitki bazlı besinlerle beslenen insan, fare, ayı gibi canlılar
hepçillere (omnivor) örnektir.

Tüketici canlıların bazıları ise organik atıkları
parçalayarak beslenir. Bu canlılara ayrıştırıcılar
denir. Ayrıştırıcılar organik atıkları inorganik hâle
getirerek maddelerin tekrar kullanılmasını sağlar.
Doğada madde döngülerinde etkili olur. Toprak
solucanları, bazı bakteriler ve bazı mantarlar ay-
rıştırıcı canlılardır.
Bazı bakteriler ve mantarlar gibi ayrıştırıcıların
bir kısmı hücre dışına salgıladıkları enzimler-
le organik atıkları parçalar. Bu canlılar çürükçül
(saprotrof) olarak adlandırılır.

Görsel 3: Bazı ayrıştırıcı canlılar
3. Hem Üretici Hem Tüketiciler (Miksotroflar)
Hem üretici hem tüketici olarak beslenen canlılar fotosentez yaparak kendi besinini
sentezleyebilir. Işığın yetersiz olduğu koşullarda ise diğer canlıları yiyerek beslenir.
Öglena, Cryptomonas gonyaulax (Kriptomonas gonyaulaks) gibi bazı protistler bu
canlılara örnektir.

116