Page 108 - Defterim - Felsefe 10

Doğru Bilginin İmkânı Problemi
Antik Yunan’da kendilerine sofist diyen ve kentten kente dolaşarak insanlara hitabet sanatını
öğreten gezgin öğretmenler, ilk kez bilgiye şüpheyle yaklaşmışlar ve doğru bilgiyi ortaya
Bilgi Havuzu koymanın mümkün olamayacağını iddia etmişlerdir. Doğru bilgiden şüphe duydukları için
sofistler ilk şüpheci (septik) filozoflar olarak anılır. Septisizm bilginin doğruluğuna, varlığın
Rölativizm
var oluşuna şüphe ile yaklaşan felsefi akımdır. Septiklerin bu yaklaşımını eleştiren ve doğru
(görecelik)
bilgiye çeşitli araçlarla kesinlikle ulaşılabileceğini iddia eden yaklaşım ise dogmatizmdir.
akımının ilk
Doğru bilgiye ulaşmanın mümkün olduğunu güçlü ve mutlak bir inançla savundukları için
temsilcisi olarak
filozofların bu tavırları dogmatik olarak kabul edilir.
kabul edilen
Protagoras’a
göre “İnsan her
şeyin ölçüsüdür.” Septisizm, şüpheyi amaç olarak görür. Buradaki şüphe, felsefi bir
Algılar kişiden şüphe olarak “yargıdan kaçınma”yı gerektirir.
Dikkat
kişiye değişiklik Septik filozofların şüphesi gündelik olaylarla ve pratik işlerle ilgili
gösterdiği için olmaktan çok felsefi bilgilerle ilgilidir.
herkesin üzerinde
uzlaşabileceği
doğru bilgi
yoktur.
SEPTİSİZM
• Doğru bilgiye ulaşmak mümkün olmadığı için
yargıdan kaçınılmalıdır.
Doğru bilgi
• İnsan olanı olduğu gibi bilemez.
mümkün müdür?
• Doğruluğundan şüphe duyulmayan bilgi
İnsan olanı olduğu
yoktur.
gibi bilebilir mi?
Doğruluğundan
şüphe duyulmayan
DOGMATİZM
bilgi var mıdır?
• Doğru bilgiye ulaşmak mümkündür.
• İnsan olanı olduğu gibi bilebilir.
• Doğruluğundan şüphe duyulmayan bilgi vardır.

Soru Köşesi Timon;

• Nesneler gerçekte nasıldır?
• Nesneler karşısındaki tutumumuz ne olmalıdır?
sorularını sırasıyla,
• Nesnelerin gerçek yapısı kavranamaz.
• Nesneler karşısında yargıdan kaçınmalıyız.
şeklinde cevaplamaktadır.
Timon’un bu cevapları, onun, felsefe tarihinde hangi görüşün temsilcisi olduğunun
göstergesidir?
A) Materyalizm B) Dogmatizm
C) Sezgicilik D) Şüphecilik
E) Bencillik
(1997-ÖYS)

Çözüm Timon, nesnelerin gerçek yapısının bilinemeyeceğini o yüzden onlarla ilgili yargıdan

kaçınılması gerektiğini belirterek bilgiye şüphe ile yaklaşır.
Cevap: D

106