Page 188 - Defterim - Felsefe 10

Evrensel Ahlak Yasası Problemi
Ahlak felsefesinin bir diğer önemli problemi, tüm insanlar için her zaman geçerli olacak evrensel ahlaki
yasaların varlığıdır. Düşünürler, “Kişinin vicdanının ve iradesinin üstünde evrensel ahlak yasası var
mıdır?” sorusuna farklı cevaplar vermişlerdir.

Evrensel
ahlak yasası
var mıdır?

Evrensel ahlak yasası yoktur. Evrensel ahlak yasası vardır.

HEDONİZM (HAZCILIK) SUBJEKTİF AHLAK YASASI
Kişiye haz veren davranış iyidir. UTİLİTARİZM (YARARCILIK)
Temsilcileri; Aristippos ve Epiküros’tur. İnsanın mutluluğu çevresindeki insanla-
rın mutluluğuyla ilişkilidir.
EGOİZM (BENCİLLİK) Temsilcileri; Bentham ve Mill’dir.
Tüm eylemlerin kaynağı ben sevgisidir.
Temsilcisi Hobbes’tir. ENTÜİSYONİZM (SEZGİCİLİK)
Her insan sezgisine göre hareket ederse
ANARŞİZM (KURAL DIŞICILIK) ortak yasalara ulaşılabilir.
Ahlak dâhil her türlü baskı unsuru or- Temsilcisi Bergson’dur.
tadan kaldırılmalıdır.
Temsilcileri; Proudhon, Bakunin ve Stir- OBJEKTİF AHLAK YASASI
ner’dır. ERDEM AHLAKI
İnsanın eylemlerini belirleyen birtakım
PRAGMATİZM (FAYDACILIK) temel normlar ve değerler vardır.
Birey için en “iyi” olan kendisine en çok Temsilcileri; Sokrates, Platon, Aristoteles
fayda sağlayandır. ve Farabi’dir.
Temsilcileri; James ve Dewey’dir.
ÖDEV AHLAKI
NİHİLİZM (HİÇÇİLİK) Ödeve uygun davranmak, sağduyu sahi-
Ahlakın amacı üst insana ulaşmaktır. bi herkes için yükümlülüktür.
Üst insan değerlerini kendi belirleyen Temsilcisi Kant’tır.
insandır.
Temsilcisi Nietzsche’dir. AHLAKSAL DETERMİNİZM
İnsan doğa yasasına uymalıdır.
EGZİSTANSİYALİZM (VAROLUŞÇULUK) Temsilcisi Spinoza’dır.
Her insan kendi özünü kendisi oluşturur.
Dolayısıyla evrensel ahlak yasasından söz
edilemez.
Temsilcisi Sarte’dir.

186