Page 211 - Defterim - Felsefe 10

Tanrı var mıdır?
Bir şeyin var olup olmadığını anlamak için önce o şeyin ne olduğunu bilmek gerekir. “Tanrı
derken kastedilen şey nedir?”, “Tanrı temel nitelikleri bakımından nasıl bir varlıktır?”,
“Tanrı, şu veya bu yolla bilinebilir ya da kavranabilir bir varlık mıdır?”, “Tanrı evrenin
dışında ya da üzerinde, ondan farklı ve üstün (aşkın) bir varlık mıdır yoksa evrene özdeş
ya da içkin bir varlık mıdır?”, “Evreni yoktan var eden bir yaratıcı mıdır yoksa yalnızca
bir düzenleyici midir?”, “Evreni mükemmel bir biçimde yaratmakla mı yetinmiştir yoksa
yarattıktan sonra onu yönetmekte midir?”, “Tanrı yarattıklarıyla ilgili midir?” gibi sorular
Tanrı’nın nasıl bir varlık olduğunu, evrenle ya da insanla ilişkisini Tanrı’nın varlığını kabul
eden filozoflar sorgulamaktadır.
Tüm filozofları ilgilendiren asıl soru bir Tanrı’nın var olup olmadığıdır. Tanrı’nın varlığını
kabul edenleri teizm, deizm, panteizm ve panenteizm başlıkları altında incelemek
mümkündür. Bunlar, Tanrı’nın özelliği ile ilgili görüşlerinde birbirinden ayrılmaktadır.

Teizm - Deizm
Panenteizm
Panteizm

Tanrı

Tanrı
T
Tanrıanrı
Tanrı - Evren
Evren
Evren

Evren

Tanrı’nın varlığını reddeden ateizme göre evrendeki her şey kendiliğinden gerçekleşir.
Bu nedenle üstün bir gücün varlığını, ruhun ölümsüzlüğünü, ölümden sonra bir yaşamın
olduğunu kabul etmezler. Yunanca “bilinemez” anlamına gelen “agonustos” kelimesinden
gelen agnostisizm ise metafizik konuları insan aklının bilemeyeceğini ileri sürer. Bu nedenle,
“Tanrı’nın varlığı ya da yokluğu bilinemez.” görüşünü savunurlar.

Soru Köşesi Ben sevdiğim ve hayran olduğum O’yum
Sevdiğim de benden başkası değildir.
Biz bir bedende iki ruhuz
Tıpkı O’nu görünce beni de gördüğüm gibi
Hallac-ı Mansur bu dizeleriyle aşağıdaki düşüncelerden hangisini dile getirmekte-
dir?
A) Tanrıya varmanın yolu akıl ile değildir.
B) İnsan ve Tanrı özdeştir.
C) Mutluluk, gönülde aşkı duyarak yaşamaktadır.
D) Bütün varlıklar içinde yalnızca insan, Tanrının özünü sezebilir.
E) İnsan nefsini yok ettikçe Tanrının bilincine ulaşır. (1994-ÖYS)

Çözüm Parçaya göre O Tanrı’dır. Ben ve O bir bedende iki ruhuz. Bu durumda insan ve Tanrı

bir ve aynıdır.
Cevap: B

209