Page 258 - Defterim - Felsefe 10

Sanatın felsefi bir problem hâline gelmesi hem farklı sanat dallarının felsefi olarak
incelenmesini hem de alana özgü felsefi soruların yanıtlanmasını içerir. İnsanın kendini
ifade edişinin en özgün biçimlerinden biri olan sanat, icra etmeye dönük bir etkinliktir.
Sanatın neliği, işlevi, amacı vb. ise sanat felsefesi tarafından ele alınır. Dolayısıyla sanatın ne
olduğu, insanlar açısından nasıl bir anlam taşıdığı, bir amacının olup olmadığı ya da neyin
sanat eserini güzel kıldığı gibi sorgulamalar sanat felsefesinin temel problemlerini oluşturur.

Sanat Felsefesinin Temel Soruları

Sanat nedir? Sanat nasıl bir anlam taşır?

Sanat eserini güzel ya da çirkin kılan Sanatçı neyi iletir?
nedir? Sanat, ne için vardır?
Sanat eserinin özellikleri nelerdir? Sanat eseri karşısında insanın verdiği
İnsanı sanat eseri üretmeye iten şey tepkiler nelerdir?

nedir?
Sanatsal ifade nedir?

Soru Köşesi Estetik, güzel üzerine düşünme çabasıdır. Refik Fersan’ın bir saz semaisi, Mikelan-

j’ın bir heykeli güzel olduğu, bizde hoş ve soylu duygular uyandırdığı gibi, bir atın
yürüyüşü veya bir kentin sokakları da güzel olabilir ve bizde benzeri duygular uyan-
dırabilir. Estetik, güzeli bütün alanlarda, sanat felsefesi ise yalnızca sanat yapıtları
çerçevesi içinde sorgular. Başka bir deyişle, sanat felsefesi, estetiğin kavram ve prob-
lemlerini sınırlı bir alanda inceler.
Bu parçaya dayanarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A) Güzellik sanat ile sınırlı değildir; başka alanlarda da söz konusudur.
B) Estetik, doğadaki veya çevremizdeki bir olayın güzel olup olmadığını sorgulaya-
bilir.
C) Sanat felsefesinde ele alınan bazı kavramlar, estetiğin kapsamına da girer.
D) Güzel, hem estetiğin hem de sanat felsefesinin konusu olabilir.
E) Sanat yapıtı doğadaki güzelin, sanatçının yorumuyla yansıtılmasıdır.
(1999–ÖSS)

Çözüm Parçada estetik ve sanat felsefesi ayrımı örneklerle anlatılarak iki noktaya dikkat
çekilmektedir. Bunlardan ilki güzelliğin hem doğada hem de sanatta algılanabilecek
bir değer olduğu diğeri estetiğin güzeli tüm alanlarda sanat felsefesinin ise yalnızca
sanat eserinde ele alarak sorguladığıdır. Parçada sanat yapıtının doğadaki güzeli,
sanatçının yorumuyla yansıttığına dair herhangi bir bilgi yer almamaktadır.
Cevap: D

256