Page 260 - Defterim - Felsefe 10

Güzelin Ne Olduğu Problemi
İnsan güzelin ne olduğunu tanımlamakta zorlansa da insanın güzel olan karşısında hissettiği
duyguya ilişkin net bir deneyimi vardır. Bu anlamda insanda beğenme, hayranlık duyma,
hoş hissetme gibi duyguları açığa çıkaran değer güzel olarak tanımlanabilir. Doğa güzel
olarak nitelendirilebilecek varlık ve olaylarla doludur ancak sanat felsefesinde tartışmaya
konu olan, sanat eserinin güzelliğidir. Güzel kadar çirkin de bu tartışmaya dâhildir. Nitekim
doğada çirkin bulunan, sanat eserinde olağanüstü bir güzelliği temsil edebilir.
Güzellik konusunda felsefenin odağındaki tartışmalardan biri onun nesnel mi yoksa öznel
mi olduğudur. Konu hakkındaki temel görüşleri “nesnelci” ve “öznelci” yaklaşımlar olarak
sınıflamak mümkündür.

Nesnelci Güzelliği belirleyen nesnenin özellikleridir. 18. yüzyıla kadar
Yaklaşım
oldukça yaygın olan klasik görüşe göre güzellik; oran, simetri,
uyum, düzen, birlik gibi niteliklere göre ölçülebilir.

Öznelci
Güzellik onu algılayan kişi ile ilgilidir. Daha çok modern
Yaklaşım
felsefede baskın olan görüşe göre güzellik görecelidir.

Soru Köşesi Delacroix “Biz romantik olduktan sonra, dağlar güzelleşti.” demiştir. Ona göre, ro-

mantik dönem ressamları dağları öyle güzel resmetmiştir ki insanlar onların eser-
lerindeki dağları görüp, bunların güzelliklerini kavradıktan sonra, doğada dağlara
başka bir gözle bakmışlardır.
Delacroix bu sözleriyle, sanatla ilgili aşağıdaki görüşlerden hangisini dile
getirmiştir?
A) Sanatta güzeli kavrayan kişi, aynı zamanda doğruyu da kavrar.
B) Sanat, sanatçının doğadaki nesneleri taklit etmesiyle doğar.
C) Bir yaratının sanat eseri sayılması, insana sağladığı yarara bağlıdır.
D) Sanat, insanın, güzeli fark etmesini sağlar.
E) Güzel bir eserden duyulan haz, insanın hayal gücü ile anlama yetisi arasındaki
uyuşmanın sonucudur.

(1998-ÖYS)

Çözüm Parçada sanat eserinin doğadaki güzelliğin fark edilmesini sağladığına dikkat çe-
kilmektedir. Bu sayede daha önce güzelliği anlaşılmamış olan nesneler (doğada
mevcut her şey) görünür kılınır. Parçada “doğru”, “taklit”, “yarar” ya da “uyuş-
ma” kavramlarından bahsedilmemektedir.

Cevap: D

258