Page 183 - DEFTERİM FİZİK 10

3� Ünite: Dalgalar
Notlarım

Eğer dalgalar engele açılı geliyorsa dalga engele ilk değdiği noktadan itibaren
yansımaya başlar (Görsel 3.37). Su dalgalarının düz bir engelden yansıması,
bir ışık ışınının aynadan yansımasına benzer (Görsel 3.38).

Görsel 3.39'da engele gelen KL dalgasının K ucu engele çarpar ve önce K ucu
yansır. Gelen ve yansıyan dalganın engelle yaptığı açı eşittir. İlerleyen dalgala-
rın ilerleme doğrultusunun engelle birleştiği noktada yüzeye indirilen dikmeye
engel normali denir. Gelen dalganın engelle yaptığı açı ya da gelen dalganın
hareket doğrultusunun engelin normaliyle yaptığı açıya gelme açısı (i) denir�
Yansıyan dalganın engelle yaptığı açı ya da yansıyan dalganın hareket doğ-
rultusunun engelin normaliyle yaptığı açıya yansıma açısı (r) denir� Dalga-
nın gelme açısı ile yansıma açısı eşittir (i = r). Gelen dalga, yansıdıktan sonra
doğrusal su dalgası şeklinde engelden uzaklaşır.

L
Normal i Gelen r
L
Gelen Yansıyan r dalga Yansıyan
ışın θ θ ışın i r dalga
Yansıyan K Engel Engel
dalga normali
normali
K
Ayna K L
Gelen dalga
Görsel 3.37 Görsel 3.38 Görsel 3.39

Doğrusal Su Dalgalarının Parabolik Engellerden Yansıması

Tamamlandığında bir küre oluşturan yüzey-
lere parabolik engel denir. Oluşan bu kürenin
merkezi (M) aynı zamanda parabolik engelin
F M
de merkezidir. Bu nedenle engelin eğrilik r
yarıçapı küresel yüzeyin eğrilik yarıçapı
kadardır. Odak noktasının uzaklığı (F) ise
parabolik engelin yarıçapının yarısına eşittir.

Doğrusal su dalgaları, parabolik engelin Yansıyan
dalgalar
çukur yüzeyine gönderildiğinde engelden
yansıdıktan sonra bükülerek dairesel dalgalar
şeklinde bir noktada toplanır. Toplanan F
dalgalar, bu noktada noktasal bir dalga
kaynağı varmış gibi tekrar dairesel dalgalar Gelen doğrusal
şeklinde yayılır. Dalgaların toplandığı bu Çukur su dalgaları
engel
noktaya engelin odak noktası (F) denir�

Doğrusal su dalgaları parabolik engelin Yansıyan
dalgalar
tümsek yüzeyine gönderildiğinde dalgaların
önce orta kısmı engele çarpar. Uç kısımlar
da engele çarptıktan sonra gelen doğrusal
F
dalgalar, engelin arkasındaki bir noktadan
yayılıyormuş gibi dairesel olarak yansır. Bu
nokta da engelin odak noktasıdır. Gelen doğrusal Tümsek
su dalgaları
engel

183