Page 200 - DEFTERİM FİZİK 10

3� Ünite: Dalgalar
Notlarım
37. ETKİNLİK

Sesin frekansının nelere bağlı olduğunu incelemek isteyen bir öğrenci aşağıdaki
deneyleri yapar:
I. İçerisinde az miktarda gazoz bulunan şişenin ağız kısmından üfleyerek
çıkarttığı sesin frekansını, sesi dinlediği mesafeyi değiştirerek inceler. Uzun
ve kısa yolda sesin frekansını kıyaslar.
II. Gazoz şişesinin yarısını suyla doldurup ağız kısmından üfleyerek ses çı-
çıkarır. Çıkarttığı sesin frekansını içerisinde az miktarda gazoz bulunan
şişeden çıkan sesin frekansıyla kıyaslar.
III. Önce içerisinde az miktarda gazoz bulunan şişeye vurarak daha sonra da
yarısı su ile dolu gazoz şişesine vurarak çıkan seslerin frekansını kıyaslar.
IV. İçerisinde az miktarda gazoz bulunan şişeye önce yavaş sonra şiddetli
üfleyerek çıkan seslerin frekanslarını kıyaslar.

Buna göre aşağıdaki soruları yanıtlayınız.
a) Öğrencinin her bir deney için frekansın bağlı olduğu faktörleri incelerken
neleri test ettiğini yazınız.

b) Deneylerden çıkan sonuçlara göre frekansın nelere bağlı olduğunu açıklayınız.

3.4.2. SES DALGALARININ TIP, DENİZCİLİK, SANAT VE COĞRAFYA
ALANLARINDA KULLANIMI

Ultrasonografi adı verilen cihazda ultrasonik ses dalgaları
kullanılarak canlıların iç organları incelenir. Bu sayede
hastalıklı dokular, ana rahmindeki ceninin üç boyutlu
görüntüsü, kalp kapakçıklarının hareketi ve tümörler ile
ilgili bilgiler elde edilir�

Denizin zemin haritasını çıkarmak, balık
sürülerinin yerini tespit etmek, yer altı
kaynaklarını belirlemek, arkeolojik kazılar
öncesi alan taraması yapmak ve bir cismin
uzaklığını tespit etmek amacıyla sonar
cihazı kullanılır.

Bu cihazın çalışmasında ses dalgalarının
yansıma ilkesinden yararlanılır. Sonar cihazıyla ölçüm yapılırken ölçümü
yapılacak nesneye ses dalgası gönderilir ve nesneden yansıyan sesin cihaza
dönüş süresi hesaplanır. Sonar cihazı; sesin yansıdığı bölgenin uzaklığı,
şekli, büyüklüğü gibi özellikler hakkında bilgi verir.

200