Page 264 - DEFTERİM FİZİK 10

4� Ünite: Optik
Notlarım

4.6.2. IŞIĞIN TAM YANSIMASI VE SINIR AÇISI

Kırılma indisi büyük olan bir ortamdan kırılma indisi küçük olan bir ortama
gönderilen ışınlar, her durumda kırılma indisi küçük olan ortama geçmez.
Kırılma indisi büyük olan ortamdan kırılma indisi küçük olan ortama
gönderilen ışının gelme açısı arttıkça kırılma açısı da artar. Gelme açısı belli bir
açı değerine ulaştığında kırılma açısı 90° olur ve ışın, ortamları ayıran yüzey
sınırında hareket eder. Kırılma açısını 90° yapan gelme açısına sınır açısı
denir. Snell bağıntısı kullanılarak sınır açısı (θ ) bulunabilir.
s

Görsel 4.43’te kırılma indisi büyük olan ortamdan küçük olan ortama farklı
açılar ile gönderilen ışınların izlediği yollar verilmiştir.
Bu yollar incelenirse aşağıdaki sonuçlara varılır.
o
√ 1 numaralı ışın ortamların ayırıcı yüzeyine dik geldiği için gelme açısı 0 dir�
Yüzeye dik gelen ışınlar, doğrultularını değiştirmeden diğer ortama geçer.
√ 2 numaralı ışının gelme açısı i , kırılma açısı r dir� i açısı sınır açısından küçük
2 2 2
olduğu için ışın, kırılma indisi küçük olan ortama normalden uzaklaşarak r
2
açısıyla kırılarak geçer.
√ 3 numaralı gelen ışının kırılma açısı 90° olduğu için ışığın gelme açısı i aynı
3
zamanda ortamlar arasındaki sınır açısına eşittir. Bu durumda ışın ayrılma
yüzeyinde hareket eder.
√ 4 numaralı ışının gelme açısı i tür� i açısı sınır açısından büyük olduğu için
4 4
ışın, aynı açı ile yüzeyden yansıma yaparak geldiği ortama geri döner. Bu
olaya tam yansıma denir�

1 Normal 2 Normal Normal

r
2
n 3
1
n
2 i i 4
i i 3 4 4
2

Işık
kaynağı

Görsel 4.43 n > n 1
2
n sinθ = n sinθ θ = 90°
1 s 2 2 2
n sinθ = n sin90° sin90° = 1
1 s 2
n
n sinθ = n 1 sinθ = 2
1 s 2 s n
1

264