Page 268 - DEFTERİM FİZİK 10

4� Ünite: Optik
Notlarım

4.6.3. FARKLI ORTAMDA BULUNAN BİR CİSMİN GÖRÜNÜR UZAKLIĞINI
ETKİLEYEN SEBEPLER

Denize bakıldığında denizde bulunan balığın derinliği gerçekte olduğundan
daha az algılanır. Böyle algılanmasının sebebi ışığın kırılmasıdır. Bir cismin
bulunduğu ortamın kırılma indisi ile gözün bulunduğu ortamın kırılma
indisinin birbirinden farklı olması durumunda göz, cismi olduğundan daha
yakın veya daha uzak görebilir. Kırılma indisi küçük olan hava ortamından
kırılma indisi büyük olan su ortamındaki balığa normale yakın bir doğrultudan
bakıldığında balık bulunduğu yerden daha yakında görülür (Görsel 4.44).

Kırılma indisi büyük olan su ortamından kırılma indisi küçük olan hava
ortamındaki kuşa bakan bir balık, kuşu bulunduğu yerden daha uzakta görür
(Görsel 4.45).

d : Gerçek derinlik N : Yüzey normali h : Gerçek yükseklik
d' : Görünür derinlik h' : Görünür yükseklik

N N

h
Hava h' Hava
d' Su Su
d

Görsel 4.44 Görsel 4.45

Küresel Bir Cam Yüzeyde Görünür Uzaklık
√ Hava ortamındaki cam kürenin merkezinin önündeki K noktasından çıkan
ışınlar, hava ortamına geçerken normalden uzaklaşarak kırılır. Kırılan ışının
uzantısı, yatay ekseni cismin bulunduğu konumdan daha yakında kestiği
için cisim daha yakında görülür (Görsel 4.46.a).
√ Cam kürenin merkezine konulan cisimlerden çıkan ışınlar, yüzeye dik geldiği
için doğrultu değiştirmez. Bu nedenle cisim merkezde görülür
(Görsel 4.46.b).
√ Cam kürenin merkezinin arka kısmına konulan cisimlerden çıkan ışınlar,
yüzeyi terk ederken normalden uzaklaşarak kırılır. Kırılan ışınların uzantısı
yatay ekseni cismin arkasında bir noktada keser. Bu durumda cisim
bulunduğu yerden daha uzakta görülür (Görsel 4.46.c).

Hava Hava Hava

K¹ K O O O L L¹
Cam Cam Cam

(a) (b) (c)

Görsel 4.46
268