Page 170 - DEFTERİM TARİH 10

Osmanlı’da Kadı Bilgi Havuzu
Osmanlı Devleti’nde kadılık makamı diğer İslam devletlerine göre daha geniş
Osmanlı Devleti’nin
yetkilerle donatılmıştır. Adli, idari, askerî, beledi ve mali alanlardaki görevle-
bilinen ilk med-
ri göz önüne alındığında kadı kadar geniş yetki alanına sahip başka bir memur
resesi, Orhan Bey
yoktur.
Dönemi’nde İznik’te
inşa edilmiştir. Bu
medreseye atanan
ilk müderris Da-
Kadıların Görevleri vud-i Kayseri’dir.

• Hırsızlık, gasp, cinayet, eşkıyalık vb. konulu davaları şeri
mahkemelerde hükme bağlamak.
Adli
• Evlenme, boşanma, miras, nafaka, vasi belirleme, noterlik
gibi işlemleri yapmak.
Bilgi Havuzu
Şeyhülislamların
• Kazanın yönetimini ve asayişini sağlamak. temel görevi; ken-
• Vakıfları, loncaları, birtakım dinî grupları, zaviye ve tekke- dilerine danışılan
İdari
leri denetlemek. dinî, siyasi ve ida-
(Mülki)
• Tapu sicil kayıtlarını düzenlemek. ri konularda şeri
• Başkentten gelen emirleri halka bildirmek. hukuka göre fetva
vermektir.
• İhtiyaç olduğunda halktan asker toplamak, sefer için top-
lanan vergiyi en kısa sürede orduya ulaştırmak.
Askerî
• Sefer sırasında ordunun ihtiyaçlarını temin etmek, yol ve
konaklama tesislerini önceden kontrol etmek.

• Şehrin genel düzenini, altyapı ve imar hizmetlerini, çevre
Beledi (Belediye temizliğini gözetmek.
Hizmetleri) • Çarşı ve pazarlarda satılan ürünlerin fiyatlarını belirlemek,
ölçü aletlerinin kontrolünü sağlamak.

• Ürünlerin alım satım değerlerine dikkat etmek, piyasada
Mali
sahte para bulundurulmasına engel olmak.

Müftü, inanç veya ibadetle ilgili soru sorulduğunda İslami kaynaklara dayanarak
sözlü veya yazılı cevap veren din görevlisidir. Yargı yetkisi yoktur.

Şeyhülislam ünvanı, İstanbul müftüsü için kullanılmıştır. Fatih Kanunnamesi’nde
“ulemanın reisi” adıyla anılan şeyhülislamlık makamının protokolde sadrazamlık
makamı ile eşit hâle gelmesi Kanuni Dönemi’nde gerçekleşmiştir.

Müderris, medreselerde çeşitli alanlarda ders veren hocadır.

Kazasker, kendi bölgesindeki kadı, müderris ve din görevlilerinin atama, görev-
den alma ve nakil işlerini yürütür. İlmiye mensuplarına ait işleri “ruznamçe” adı
verilen defterlere kaydeder.

169