Page 165 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

2. Etkinlik: Aşağıdaki parçada yazım yanlışı yapılan birleşik kelimeleri bulunuz. Bu kelimelerin
doğru şekillerini ilgili boşluklara yazınız.

Öyle zaif kıl tenimi firkatinde kim “Bir zamanlar çok güzel bir göl varmış. Sualtında ateş balığı, bıyıklıbalık, ala balık, yosunlar,
Vaslına mümkün ola yetürmek sabâ beni suyılanı birlikte yaşarmış. Gölün etrafında eşsiz güzellikte Japon sarmaşığı, gül, Afrika
menekşesi, lavantaçiçeği, mum çiçeği, civan perçemi, alacamenekşe, akşam sefası, güzelhatun
Fuzûlî
çiçeği; dantel ağacı, tespih ağacı atkestanesi ağacı; meyveleriyle caneriği, Hint inciri,
keçiboynuzu, altı parmak palamudu, kara dut ağaçları varmış. Ağaçların arasında ayrıkotu,
beşparmak otu, çörekotu, kelebek otu, semiz otu varmış ki kahve rengi toprak görünmezmiş
bu otlardan. Kanatlarında muazzam desenleri olan kelebekler, ağustos böceği, ateşböceği,
dana burnu böceği, rengârenk börtü böcek varmış. Geceyarısı güney-doğuya çekilip ağaçların
arasından Saman yolunu izler, Kutupyıldızı’nı bulurlarmış.”

............................................................................................. .............................................................................................
............................................................................................. .............................................................................................
............................................................................................. .............................................................................................
............................................................................................. .............................................................................................
............................................................................................. .............................................................................................
............................................................................................. .............................................................................................
............................................................................................. .............................................................................................
............................................................................................. .............................................................................................
............................................................................................. .............................................................................................
.............................................................................................. ..............................................................................................

1) Kelimelerden her ikisi veya ikincisi, birleşme sırasında anlam değişmesine uğradığında
bu tür birleşik kelimeler bitişik yazılır: keçiboynuzu, kızılkanat (balık), kargaburnu (alet),
kedidili (bisküvi), vişneçürüğü (renk)…

2) Birleşme sırasında kelimelerinden hiçbiri veya ikinci kelimesi anlam değişikliğine
uğramayan birleşik kelimeler ayrı yazılır: alıcı kuş, uçuç böceği, meyan kökü, sünger taşı,
yarım küre…

3) Renk sözü veya renklerden birinin adıyla kurulmuş isim tamlaması yapısındaki renk
adları (“kahverengi” dışında) ayrı yazılır: duman rengi, gümüş rengi, çivit mavisi, safra
yeşili…

Bilgi Havuzu

Etmek, edilmek, eylemek, olmak, olunmak yardımcı fiilleriyle
kurulan birleşik fiiller; ilk kelimesinde herhangi bir ses düşmesi veya
türemesine uğramazsa ayrı, uğrarsa bitişik yazılır.

163